Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde 47 muhalif milletvekili ve aktivistin, 2020’de müsaadesiz düzenledikleri “ön seçim” nedeniyle yargılandıkları davada cezalar açıklandı.
Mahkeme, seçim tertibine öncülük eden eski hukuk profesörü Benny Tai Yiu-tin’i 10 yıl mahpus cezasına çarptırdı. Ön seçimde aday olan öbür 44 sanık ise 4 yıl 2 ay ile 7 yıl 9 ay ortasında değişen cezalar aldı. İki sanık ise hatasız bulundu.
Mahkeme, gayriresmi ön seçimin muhalefetin Yasama Meclisi’ni ele geçirme mümkünlüğünü arttırmayı, hükümetin meşruiyetini sarsmayı ve devlet tertibini yıkmayı hedeflediği gerekçesiyle cezaları infazına karar verdi.
Hong Kong’da 11-12 Temmuz 2020 tarihlerinde düzenlenen bu ön seçime 610 binden fazla kişi katılmıştı. Fakat merkezi hükümet ve periyodun Baş Yöneticisi Carrie Lam, seçimin Ulusal Güvenlik Yasası’nı ihlal ettiğini söylemişti.
Muhalifler, bu yasa kapsamında “hükümeti devirmeye teşebbüs” ile suçlanarak gözaltına alınmıştı. 2020 yılında yürürlüğe giren Ulusal Güvenlik Yasası, vatana ihanet ve devleti yıkma teşebbüsü üzere aksiyonları hata kapsamına alıyor. Yasa, geniş çaplı demokrasi yanlısı protestoların akabinde devreye sokulmuş ve aktivistlere yönelik baskıyı artırmıştı.
YASA GELDİ, TUTUKLAMALAR TAVAN YAPTI
Ulusal Güvenlik Yasası’nın uygulanmaya başlamasıyla muhalif siyasetçiler, gazeteciler ve aktivistlere yönelik yargılamalar sürat kazanmıştı.
Pankartta: “İyiler her daim kazanacak, berbatlar her daim kaybedecek”
Yasa kapsamında 100’den fazla muhalif hakkında soruşturma başlatılmış, çok sayıda sivil toplum kuruluşu ve medya kuruluşu faaliyetlerini durdurmak zorunda kalmıştı.
Hong Kong, 1997 yılında İngiltere’den Çin’e devredildiğinde, 2047’ye kadar özerk bir idareye sahip olma kelamı almıştı. Bu model, “tek ülke, iki sistem” ismiyle biliniyor ve basın özgürlüğü, bağımsız yargı üzere hakları garanti ediyordu. Lakin Pekin idaresi, son yıllarda yaptığı yasal değişikliklerle bu özerk aşındırdı ve Hong Kong’a da anakara Çin’de uyguladığı sansürleri getirdi.
Özerklik statüsünün aşındırılması ve Ulusal Güvenlik Yasası’nın uygulanması, Hong Kong’un demokratik haklarına yönelik hasarı arttırdı.
Bölgenin Çin’in merkezi idaresine daha fazla bağlanması, “tek ülke, iki sistem” modelinin geleceğine yönelik memleketler arası dertleri derinleştiriyor.
2019’DAKİ PROTESTOLARA DAYANIYOR
Bu tutuklamalar, 2019’da Hong Kong’daki öğrenci protestolarına dayanıyor. Protestolar, Çin tarafından hatalı kabul edilen şahısların Çin anakarasına iadesine imkan tanıyan yasa tasarısına karşı başladı ve süratle daha geniş bir demokrasi hareketine dönüştü.
Öğrenciler, “özgürlüklerini ve özerkliklerini korumak için” yürüyüşlerin ön saflarında yer aldı. Üniversite yerleşkeleri protesto tertibinin merkezleri haline geldi.
Bu protestolarda, Çin’in gözetleme misyonunu gören MOBESE kameralarına karşı, öğrencilerin kullandığı şemsiyeler damgasını vurmuştu. Kimliklerini şemsiyelerle kapatan öğrenciler, polise karşı direnmişti.
Binlerce genç, polisle çatışmalara girerken, gaz maskeleri ve barikatlarla kendilerini savundu. Protestocular, “Hong Kong’u özgür bırakın” ve “Çin’in baskısına hayır” sloganlarıyla öfke ve umutlarını lisana getirdi.
Protestolar, 2020’de Pekin’in Ulusal Güvenlik Yasası’nı yürürlüğe koymasıyla bastırıldı. Yasa, vatana ihanet ve isyan üzere geniş tarifli cürümlerle, öğrenciler dahil birçok protestocunun tutuklanmasına yol açtı.
Bir öğrenci lideri, yasa yürürlüğe girmeden evvel yaptığı açıklamada, “Hükümet bizim sesimizi susturmak istiyor fakat bu, bizim özgürlük ve demokrasi için gayret etmemize mahzur olmayacak” dedi.
Ancak kanunla birlikte protesto hareketi büyük ölçüde duruldu. Protestolar sonrası Pekin, Hong Kong’da olan nüfuzunu arttırdı.