Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT), Sovyetler Birliği İstihbaratı’nın 1929-1933 yılları ortasında İstanbul Büyükada’da sürgün hayatı yaşayan Bolşevik siyasetçi Lev Troçki’yi izlenmesine ait raporu paylaştı.
MİT’in resmi internet sitesinde, “Özel Koleksiyon” sekmesi başlığı altında yer alan “belgeler” kısmında yayınlanan istihbarat raporlarına yenisi eklendi.
AA’nın aktardığına göre belge, Sovyetler Birliği İstihbaratının Troçki’yi izlenmesine ve bu durumun Ulusal Emniyet Hizmeti Riyasetine (MAH) bildirildiğine dair hazırlanan İstanbul Bölge Amiri Aziz Hüdai Bey imzalı istihbarat raporu oldu.
‘YANINA KİMLER GELİYOR, NEREYE GİDİYOR, KONUTTA NE İŞLERLE UĞRAŞIYOR?’
16 Ocak 1932 tarihli raporda şu sözler yer aldı: “Ermenice tercümanımız … efendi bize karşı vaziyetini düzeltmek için çalışmaya başlamıştır. Serkis’in görevini görmekte olan ve raporlarımızda G.P.U. casusu olarak ismi geçen Davranof ile temasa gelmiştir. Davranof birinci görev olarak şu teklifte bulunmuştur; ‘Troçki’yi yakından takip etmek istiyoruz. Yanına kimler geliyor, kendisi nerelere gidiyor ve kimlerle görüşüyor, meskeninde en fazla ne üzere işlerle uğraşıyor, nerelerle ve kimlerle muhabere ediyor?’ Talimatımız mucibince casusumuz bu hizmeti kabul etmiştir. Davranof, Troçki’nin koruma ve tarassuduna memur olanların isimlerini ve bunlardan hangisinin elde edilmiş olduğunu sormuştur. Bidayette casusumuz bu sualin yönteme mugayir olduğunu ileri sürerek bir karşılık vermemiş ise de yeniden talimatımıza tevfikan bunu da kabul etmiştir. Davranof’a bir isim ve bir vasıta göstereceğiz. Onlar herhalde bu vasıtayı tahkik yahut ajanımızı tamamıyla atarak vasıtayı elde etmeye çalışacaklardır. Bu suretle Davranof’un birtakım adamlarını tanımak ve ne yapmak istediklerini anlamak mümkün olacaktır.
‘TROÇKİ’YLE GÖRÜŞMEK ÜZERE İNGİLTERE’DEN BİR ADAM GELECEKTİR’
Davranof ajanımızın işini kolaylaştırmak niyetiyle demiştir ki, ‘Eğer vasıta bulmakta zahmet çekersen Troçki adada iken yanında bulunmuş olan polis Salih efendiyi görüp ona açıl. Diğerlerine malumat vermekte olan bu efendi herhalde sana da yardım eder. Göreceğiniz işin değeri nispetinde gerek sana ve gerek vasıtaya para vereceğiz. Bir de Troçki ile görüşmek üzere bu günlerde İngiltere’den bir adam gelecektir. Bunun hüviyetini ve ne için geldiğini öğreniniz.’ demiş ve malumat olarak Fındıklı’da kömür deposu sahiplerinden Arşaığ’ın karısı Arşakuhi’nin, Şahverdiyan tarafından Yunanistan’a davet edildiğini ve bu bayanın esasen evvelce Şahverdiyan nezdinde katiplik etmiş olduğunu bildirmiştir.”
Raporda Davranof’un kelamlarına de yer verilmiş. Raporda MAH çalışanının hususla ilgili şu sözleri yer alıyor: “Troçki adada iken muhafızlar ortasında Salih Efendi ismindeki polis de bulunmuştur. Lakin Troçki ile bir arada Kadıköy’e gelmemiştir. İngiltere’den geleceğini bildirdiği adamla gelmiştir. İsmi Osias Rosenzweig’dir. Bununla birlikte bir de Raymond Mouliniere isminde bir Fransız gelmiş ve her ikisi Troçki’nin meskenine inmişlerdir. Birincisi doğuş prestijiyle İngiliz ise de tab’a prestijiyle Alman’dır. Musiki muallimi olduğunu söylemektedir. İkincisi Fransız’dır, eksiksiz Türkçe ve Rumca konuşmaktadır. Bunların ne için geldikleri ve ne için Troçki’nin konutunda kaldıkları şimdi anlaşılamamıştır. Davranof’a casusumuz vasıtasıyla Troçki’ye dair birtakım malumat vereceğiz. Vereceği para ve direktifler bizim için yeni bir şebekenin keşfine temel olacaktır. Arz eylerim efendim.”
(ANADOLU AJANSI)