SELMAN CÖMERT
Adolf Hitler’in baş harflerinin üzerine kazındığı Huber markalı saatin üzerinde gamalı haç yer alıyor. Yaklaşık 80 yıl evvel bütün dünyayı savaşa götüren Adolf Hitler’in saati, isimsiz bir müzayede iştirakçisine satıldı.
Yahudi başkanlar, Maryland’deki Alexander Historical Auctions’daki satış öncesinde müzayedeyi kınadılar. Alman medyasına açıklama yapan müzayede meskeni yetkilileri, geçmişte de Nazi anılarını sattıklarını hatırlatarak maksatlarının tarihi korumak olduğunu söyledi.
Adolf Hitler, 1933 ve 1945 yılları ortasında Nazi Almanyası’na önderlik etti ve 11 milyon kadar insanın – 6 milyonu Yahudi olduğu münasebet gösterilerek – sistematik olarak katledilmesinden sorumlu.
Saatin muhtemelen faşist başkana Almanya Şansölyesi olduğu 1933 yılında doğum günü ikramı olarak verildiği söyleniyor.
Müzayede meskeni tarafından yapılan bir değerlendirmeye nazaran Huber marka saat, Mayıs 1945’te Hitler’in dağ sığınağı olan Berghof’a 30 kadar Fransız askeri baskın yaptığında ele geçirilmişti. Saatin daha sonra tekrar satıldığı ve şimdiye kadar birkaç kuşak boyunca aktarıldığı düşünülüyor.
‘Saatin satışı tiksindirici’
Müzayedede yer alan öbür eşyalar ortasında Hitler’in karısı Eva Braun’a ilişkin bir elbise, Nazi yetkililerinin imzalı fotoğrafları ve üzerinde Yahudi manasına gelen “Jude” yazılı sarı bir Davut Yıldızı kumaşı yer aldı. Soykırım sırasında Naziler, Yahudi halkını izole etmek ve halkın bütününden ayrıştırmak emeliyle onları sarı kol bandı yahut rozet takmaya zorladı.
34 Yahudi başkan tarafından imzalanan açık bir mektupta kelam konusu satış “tiksindirici” olarak nitelendirildi ve Nazi eşyalarının müzayededen çekilmesi davetinde bulunuldu.
Avrupa Yahudi Derneği Lideri Haham Menachem Margolin, satışın “Nazi partisinin temsil ettiği şeyleri idealize edenlere yardım sağladığını” söyledi.
*Saat ‘büyük olasılıkla’ Hitler’e ait
Satış öncesi Alman basınına konuşan Alexander Historical Auctions yetkilileri, hedefinin tarihi korumak olduğunu, satılan eserlerin birçoklarının özel koleksiyonlarda tutulduğunu yahut Holokost müzelerine bağışlandığını söyledi.
Kıdemli Lider Yardımcısı Mindy Greenstein, Deutsche Welle’ye verdiği demeçte, “İyi de olsa makûs de olsa tarih korunmalıdır. Tarihi yok ederseniz, bunun gerçekleştiğine dair hiçbir ispat kalmaz” dedi.
Müzayede konutu tarafından sağlanan dokümanlar, Hitler’in saati nitekim kullandığına dair ispat sağlayamayacağını belirtiyor. Lakin bağımsız bir uzman tarafından yapılan bir kıymetlendirme, saatin “büyük olasılıkla” Hitler’e ilişkin olduğu sonucuna vardı.
Deutsche Welle, saatin 1 milyon doları geçmesine karşın müzayede meskeninin 2 milyon ila 4 milyon dolarlık iddiasının altında kaldığını bildirdi.