Dr. Mehmet Akif Öztürk, kalp krizinden felce kadar ölümcül sıhhat sıkıntılarına neden olan makus kolesterolü düşürmenin yollarını açıklarken, kolesterol ilaçlarıyla ilgili merak edilen noktalara da değindi…
Kolesterol aslında hücrenin yapısında bulunan bir moleküldür. Beden için değerli misyonları vardır. Hücre duvarları ve hormonların inşasında rol oynayan kolesterol gereksinimimizin büyük kısmı bedenimiz tarafından üretilerek karşılanır, geri kalanı da yiyeceklerden sağlanır. İnsan sıhhati açısından korkulan kolesterol, kanda dolaşan kolesterol çeşitlerinden biri olan ve tıpkı vakitte makûs kolesterol olarak da bildiğimiz LDL’dir. ‘’Yapılan birçok çalışma yüksek LDL kolesterol düzeyleri ile kalp ve damar hastalıkları riskinin arttığını ortaya koymuştur. Ülkemizde yüksek kolesterol görülme sıklığı yüzde 30 civarında. Bu da çabucak hemen her 3 şahıstan 1’inde bu tehlikenin var olduğu manasına gelir” diyen İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Akif Öztürk, berbat kolesterol ve kolesterol ilaçlarıyla ilgili merak edilen noktalara şöyle değindi…
Dr. Mehmet Akif Öztürk
Risk faktörleri nelerdir?
Öncelikle ailesel olarak yüksek kolesterole bir yatkınlık varsa yani kişinin babasında, annesinde yahut dedesinde kolesterol yüksekliği oldu ise bu kıymetli bir risk artışını tabir eder. Öbür bir risk artışı bozulmuş kan şekeri seviyeleri, insülin direnci olan ya da diyabet hastalığı tanısı var olan hastalarda mevcuttur. Lakin burada kolesterol yüksekliği için riskten çok kalp damar hastalıkları açısından risk daha kıymetlidir. Bu açıdan risk faktörleri diyabet, hipertansiyon, sigara kullanımı, kronik böbrek yetersizliği ve yaş sayılabilir. Sigara içen bireylerde oluşan oksidatif gerilime bağlı olarak kan damarlarında kimi bozulmalar meydana gelir. Yüksek kolesterol ile birlikte olduğunda maalesef kalp damar hastalıkları açısından önemli bir risk artışı meydana gelir. Alkol ise vakitle karaciğerde yağlanmaya sebep olur. Bu yağlanma da metabolik olarak hastalarda kolesterol yükseklikleri ile bağlantılı olabilir. Gerilim ve gerginlik sırasında kalbi hızlandıran ve meselelerle başa çıkmaya yardımcı olacak adrenalin ve kortizol üzere hormonlar salgılanır. Uzun periyodik gerilim durumunda ise bu hormonlar yüksek düzeylerde kalır ve bu durum da kalbe yük bindirir. Vakitle, çok LDL (kötü kolesterol) atardamarlarda birikerek tıkanmalara ve sertleşmeye neden olabilir. Gerilim ayrıyeten, ekstra LDL’yi temizlemeye yardımcı olan HDL’nizi yahut “iyi” kolesterolü düşüren inflamasyonu (iltihap) tetikler.
Gençlerde de görülür mü?
Normal bireylerde yaş ile kolesterol yüksekliği görülme sıklığı artar. Ama ailesel kolesterol yüksekliği mevcut ise çok erken yaşlarda bile kolesterol yüksekliği saptanabilir. Bu da erken yaşta kalp krizi ya da inme riskini maalesef artırır. O yüzden şayet ailede erken yaşta kalp krizi öyküsü mevcut ise kesinlikle ailesel kolesterol yüksekliği olabileceği akılda bulundurulmalı ve kolesterol seviyelerine bakılmalıdır.
Hastalar nasıl beslenmeli?
Diyetle alınan kolesterolün ana kaynağı bilindiği üzere hayvansal besinlerdir. Kolesterolü yüksek saptanan hastalarımıza hayvansal besinleri büsbütün kısıtlamıyoruz lakin daha yüksek oranda kolesterol içeriği olan örneğin ciğer, yumurta, kırmızı et, biftek üzere besinler yerine az yağlı balık ya da tavuk, az yağlı süt ve süt eserleri öneriyoruz. Ayrıyeten ayçiçeği yağı yahut hayvansal katı yağlar yerine yemeklerde zeytinyağı kullanımını öneriyoruz. Meyve şekeri yani fruktoz içeren kolay şekerlerin de çok tüketilmesini istemiyoruz.
Ne vakit ve ne kadar müddetle ilaç kullanmak gerekir?
Bu kolesterol ilaçları tek sefer kullanılan ilaçlardan değildir. Yani bir kutu kullanıp bırakmak yanlışsız değil. Zira siz kolesterol ilacını bıraktığınız vakit bilhassa beslenmenize de çok dikkat etmiyorsanız kısa müddette tekrar yükselecektir. İlaç başlamış olduğumuz hastalara da beslenme tekliflerimize motamot uymalarını öneriyoruz. Bunun yanında natürel ki fizikî aktivite çok değerli. Yüksek ölçüde kolesterol düşüşleri sağlayabiliyor.
İlaçların yan tesirleri var mı?
Kolesterol ilaçları ender de olsa kas enzimlerinde yüksekliklere yahut karaciğer enzim yüksekliklerine sebep olabiliyor. Biz de hastalarımızı mümkün yan tesirler hakkında ayrıyeten bilgilendiriyor gerekirse bu ilaçların dozlarını azaltabiliyor yahut öteki üslupta ilaçlar kullanabiliyoruz.
LDL düzeyi nasıl düşürülür?
Bu her hastada çok kolay olmayabiliyor. Öncelikle riski yüksek hastalara hayat stili değişiklikleri öneriyoruz. Bunlar fizikî aktivite ve beslenme teklifleri halinde oluyor. Bunlarla şayet hedeflenen kolesterol düzeylerine gelemezsek o takdirde ilaç tedavisi gerekebiliyor. Burada hastaların tedaviye ahengi çok değerli.