Kendine has kokusu olan iğde, birden fazla kişi tarafından bilinmiyor. Lakin aktarcılarda ya da kuruyemişçiler de birden fazla kişinin karşılaştığı dış görünüşü nedeniyle ön yargıyla yaklaştığı iğdenin insan sıhhatine inanılmaz yararları vardır.
Uzakdoğu ülkelerinde mucize besin olarak geçen iğde, azotu kökünde toplayabilme özelliğine sahiptir. En verimsiz toprakta bile yetişebilen iğde, tabiat olaylarına karşı da epeyce güçlü bir ağacı vardır. Ağacı bağ, bahçe ve ormanlık alanlarda yetişir. Zeytin büyüklüğünde olan meyveler çoklukla hünnap ile karıştırılır. Eti fazla olduğunda sultan iğdesi olarak isimlendirilir.
Ancak en çok yetiştirilen ve kültür olanı ise kuş iğdesidir. Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika üzere ülkelerde de yaygın olarak tüketilir. Ülkemizde karasal iklimin hakim olduğu bölgelerde görülür. Böbrek hastalarına çokça tüketmeleri tavsiye edilir. Bunun dışında da ağızdaki bozuk tat ve bağırsak işlevlerine da yarar sağlar. Çok güçlü bir vitamin ve mineral deposudur. Ayrıyeten reçeli ve marmelatı da yapılabilir. İğde ağacının meyvesi, çiçekleri ve yaprakları kozmetik dalında de yaygın olarak kullanılır. Kendine has güzel kokusu sayesinde parfüm, deodorant ve kremlerin içine eklenir. Çiğ olarak yendiği üzere, çayı ve reçeli de yapılarak tüketilebilir.
Sonbahar meyvesi olan iğde aroması ve kıvamı değişik olduğundan birinci olarak kimse beğenmez ama vakit geçtikçe tadı alışkanlık haline gelir. Meyvenin dünya genelinde ismi Elaeagnus’tur. Yetiştiği yere nazaran çeşitlenir. Japon iğdesi olarak bilinen çeşidi sıhhat açısından yararı hayli güçlü olduğundan ülkede meyve mucize besin olarak görülür. İğde tıpkı vakitte kozmetik endüstrisinde de kullanılır. Kolları dikenli olan ağacı 7 metreye kadar uzar.
İğdenin yararları nelerdir?
Farklı tüketim alanları ile özel bir besin olan iğde yararları şöyle sıralanabilir: İğde, tam bir vitamin deposudur. Yüksek oranda C vitamini içeren iğde, bilhassa kış aylarında sık görülen soğuk algınlığı enfeksiyonlarının tedavisine takviye olur. C vitamini suda eriyen bir vitamindir ve beden tarafından depo edilemez.
Düzenli olarak iğde tüketerek bedeninizin muhtaçlık duyduğu C vitamini kıymetine ulaşabilirsiniz. Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde değerli rol oynayan C vitamini, enfeksiyonlara karşı beden direncinin artmasını sağlayarak hastalıklara yakalanma riskini azaltır ve tedavi sürecini kısaltır. Birebir vakitte ağız ve diş sıhhatinin korunmasına da dayanak olarak diş ve diş eti rahatsızlıklarının tedavisine katkıda bulunur.
İğdeye kendine has aromasını veren fenolik bileşenlerdir.
Bu bileşenler antioksidandır ve metabolizmaya ziyan veren hür radikallerin bedenden uzaklaşmasına yardımcı olur. Özgür radikaller hücre zarlarını hasara uğratır ve hücrenin yapısını bozar. Bilhassa cilt hücrelerine verdiği ziyanlar nedeniyle ciltte kırışıklık, lekelenme ve sivilce üzere sorunlar ortaya çıkabilir. Tertipli iğde tüketimi ile hür radikallerin tesirini azaltabilir, cilt hücrelerinin kendini yenilemesini ve ışıl ışıl bir görünüm kazanmasını destekleyebilirsiniz.
İğde meyvesi, tabiattaki tek Omega 7 kaynağıdır. Omega 7 cilt dokusunun temel bir bileşenidir. Cildin nem istikrarını düzenler ve hasar gören cilt dokularının onarılmasına yardımcı olur. Cildin kolajen üretimini destekleyerek daha esnek bir yapı kazanmasına yardımcı olur. Uzakdoğu’da asırlardır yara, yanık ve güzelleşmeyen cilt hasarlarının tedavisinde kullanılan iğdenin egzama için de yararlı olduğu düşünülür. Omega 7 ayrıyeten vajinal kuruluk ve göz kuruluğu üzere hastalıkların tedavisini de destekleyici tesir gösterebilir.
Yüksek lifli yapısı sayesinde mideyi geç terk ederek uzun mühlet tokluk hissi yaratır. Zayıflama diyetlerine takviye olarak kilo vermeye yardımcı olabilir. Mideyi geç terk etmesi tıpkı vakitte kanda glikozun yavaş yavaş yükselmesini sağlayarak şeker hastalığının tedavisini destekleyici rol oynar. Bağırsak hacmini artırır ve bağırsak hareketlerini hızlandırarak kabızlık üzere sorunların üstesinden gelmeyi kolaylaştırır. Sindirim sistemini düzenlenmesine yardımcı olan iğde kolesterolün düşürülmesine takviye olur.
Kış aylarında güçlü bir bağışıklık için uzmanlar tarafından tavsiye edilir. Magnezyum bakımından varlıklı bir besindir. Uzakdoğu ülkelerinde cilt rahatsızlıkları için kullanılır. Birebir vakitte sonları yatıştırdığından çayı bilhassa orta öğünlerden evvel tüketilir.
Mide kasını güçlendirerek çalışma işlevini artırır. Mide duvarındaki mukozun asitten etkilenmesini önleyerek öğütmesini dayanaklar. Çok tüketildiğinde gaz yapabilir. Çiğ tüketildiğinde tükürük bezlerindeki enfeksiyonu temizler. Bu bakımdan da ağız içindeki bakterilerin sayısını azaltarak diş ve diş etini güçlendirir.
Kuru iğde ve yaprağı birlikte kaynatıldığında elde edilen çayı, kuru öksürüğü gidermede yardımcı olur.
İğde çayı tıpkı vakitte sindirimdeki hür radikalli hücreleri temizleyerek metabolizmayı hızlandırır. Bağırsaklardaki flora sayısını dengeleyerek ishal ve kabızlık üzere sindirim problemlerine âlâ gelir. Ayrıyeten sindirimin direncini hastalıklara karşı artırır.
İğdedeki kimi fenol bileşenler midenin hazmetme kabiliyetini artırır. Mide iç dokusunu güçlendirerek gastrit ve ülser üzere mide rahatsızlıklarının tedavisine dayanak olur. Ayrıyeten mide bulantısı ve kusmaya düzgün gelebilir.
Akciğer bronşlarındaki iltihaplanmalar üzerinde de tesirli olan iğde, nezle ve bronşit üzere soğuk algınlıklarının tedavisini destekleyebilir. Antienflamatuar özelliği sayesinde iltihapları önleyerek akut ve kronik bronşitin semptomlarını azaltabilir.
İğdenin en besbelli özelliklerinden biri de ateş düşürücü tesiridir. İçeriğindeki kimi bileşenler yüksek ateş durumunda metabolizmanın düzenlenmesine yardımcı olarak ateşin düşürülmesini dayanaklar.
İğde ile ilgili yapılan araştırmalar afrodizyak tesiri olduğuna işaret etmektedir. Hem erkek hem de bayanlarda cinsel gücü artırıcı tesir gösterebilir.
Kendine has bir koku ve aromaya sahip olan iğde aç karnına tüketildiğinde ağız kokusunun giderilmesine yardımcı olabilir. İğde yaprakları ve çiçeklerini kaynatarak yemeklerden evvel ve sabah kalktığınızda tüketebilir, ağız içinde yer alan patojen bakterilerin azalmasını sağlayabilirsiniz. Böylelikle hem ağız ve diş sıhhatinizi koruyabilir hem de ağız kokusu sorunlarından kurtulabilirsiniz. Bilhassa aft, uçuk ve pamukçuk üzere ağız yaralarının tedavisini desteklemek için tertipli olarak iğde tüketebilirsiniz.
İğdenin pek bilinmeyen yararlarından biri de böbrek hastalıkları üzerindeki tesiridir. Böbrek işlevlerinin düzenlenmesinde tesirli rol oynayan iğde bilhassa böbrek taşı düşüremeyenler için tavsiye edilir. Böbreklerden geçen elektrolit ölçüsünü artırarak daha süratli çalışmasını takviyeler ve toksin hususların atımını artırır.
Mesane işlevleri üzerinde de tesirli olan iğde bilhassa idrar tutamama sorunu yaşayanların tedavisini takviyeler. Nedeni bilinmeyen kronik öksürük tedavisine yardımcı olan iğde, boğazın tahriş olmasını engelleyerek öksürüğün önlenmesini sağlayabilir. İğde meyvesinden yapılan macun bedendeki şişlik ve kızarıklıkların tedavisinde kullanılabilir.
Antienflamatuar özelliği sayesinde merhem üzere yaraların ve yanıkların üzerine sürülerek yaraların daha çabuk güzelleşmesine takviye olur. Kronik ya da akut ishalin tedavisine yardımcıdır. İçeriğindeki vitamin ve mineraller sayesinde ishal nedeniyle meydana gelen elektrolit kaybını yerine koyar.
İğde ağacı çiçekleri dikkat bozukluğu üzerinde tesirli olabilir. İğde çiçeklerinden çay hazırlayıp tertipli olarak tükettiğinizde daha canlı ve zinde hissetmeniz mümkündür. Ayrıyeten bu çayın kişiyi dinlendirdiği ve anksiyete ve gerilime karşı uygun geldiği de söylenebilir.
İğde yararları ile ön plana çıkan bir meyve olsa da öbür tüm besinlerde olduğu üzere çok tüketimi birtakım sorunlara yol açabilir. Örneğin yüksek oranda iğde tüketimi kabızlığa neden olabilir. Şeker içeriği yüksek olduğu için günlük kalori tüketimini artırabilir ve kilo aldırabilir. Şeker hastalığı olanların çok iğde tüketmemeye itina göstermesi değerlidir. Karaciğerdeki toksinleri temizler. Makûs kolesterolü düşürerek damar sıhhatini korur.
İğde nasıl tüketilir?
Taze olarak tüketildiği üzere kurutularak da yenilebilir. İçerinde unlu bir eti olan iğde, de reçel de yapılabilir. Aroması sayesinde kompostosu da yapılan iğde, Uzak doğuda çekirdeğinden çay yapılır. Eti ise kurutulup, un haline getirilerek çeşitli yerlerde tüketilebilir. Kimi yerlerde içeriğindeki omega 7 yağı çıkartılarak cilt hastalıklarında kullanılır.
Saraçoğlu’ndan iğde kürü
Tüm sindirimi temizleme de tesirli olan iğde kürünün en değerli özelliği ise safra kesesindeki taşları düşürmede epeyce tesirli bir doğal ilaçtır. Kaynamış suyun içerisine iğdenin kabuklarını açıp iç kısmını çekirdeği ile birlikte ekleyin. 5 dakika kaynatın. Süzüp sabah aç karna bir bardak iğde çayı tüketilir. Kırkkilit bitkisini ise akşam yemeklerden 2 saat sonra bir tatlı kaşığını bir bardak kaynayan suya ekleyip 5 dakika daha kaynatıp süzüp içilmesi gerekir. Bu uygulama bir ay boyunca nizamlı yapılması tavsiye edilir.