Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Afrika tipinin birinci durağı olan Güney Afrika’da temaslarına devam ediyor. Bakan Çavuşoğlu, Güney Afrika Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Dr. Naledi Pandor ile düzenlenen ortak basın toplantısında değerli açıklamalarda bulundu.
Güney Afrika Cumhuriyeti ile Türkiye ortasındaki dostluğun 19. yüzyıla dayandığını tabir eden Bakan Çavuşoğlu, “Bugün meslektaşlarımla birlikte ikili münasebetlerimiz ve memleketler arası bağlantılar konusunda son derece derin değerlendirmelerde bulunduk. Bu yıl iki uluslu komite toplantısının birinci toplantıyı Türkiye’de gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Ticaret hacmimizi yüzde 50 oranında artırdık ve hakikaten 2022’de çok yüksek düzeylere ulaştı. Dördüncü karma ekonomik kurul toplantısını yeniden ekonomik işbirliğimizi de pahalandırmak açısından Türkiye’de gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Bugün yeniden tıpkı vakitte iş forumunun düzenlenmesiyle ilgili ihtimali de değerlendirdik. Bu vesileyle altyapı ve güç projeleriyle ilgili fırsatları da ele aldık. Tıpkı formda bilimsel ve teknolojik işbirliğiyle ilgili mutabakat zaptı da ilgili merciler ortasında imzalandı. Bu çerçevede Türk Hava Yolları’nın Johannesburg ve Cape Town’a ek uçuşlarının gerçekleşmesi hem ticareti hem turizmi artıracaktır. Bugün bu çerçevede pandemi öncesi düzeylere ulaşmamız ve hatta bunları aşmamız gerektiğine karar verdik. Bununla ilgili kıymetli bir potansiyel var. Güney Afrika ve Türkiye ortasındaki bu potansiyeli teşvik etmeye devam edeceğiz. Türkiye İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) bu çerçevede 2017’de Pretoria’da bir ofis açtı. Halihazırda onarım, sıhhat, eğitim ve yeniden mesleksel eğitim alanlarında 50’den fazla projeyi birçok farklı alanda uygulamaya devam ediyor. TİKA yeniden tıpkı formda bu çerçevede Nisan ayındaki olaylardan sonra da birinci takviyesi veren kuruluşlardan bir tanesiydi. Mevkidaşımın bu husustaki görüşlerini biliyorum. Türk Maarif Vakfı Cape Town’da ikinci okulu en yakın mühlet içerisinde açacak, bildiğiniz üzere birinci okullarını 2021’de açmışlardı. Yunus Emre Türk Kültür Vakfı Johannesburg’ta 2017’den bu yana son derece kıymetli operasyonlar sürdürüyor. Yeniden birebir formda buradaki Türkiye burslarından yararlanan öğrenci sayısını artırmaya kararlıyız. Bu çerçevedeki sayıları da bugün görüştük. Yeniden bugün konsolosluk bahislerini da değerlendirdik ki vize mevzuları çalışma müsaadeleri üzere. Bununla ilgili olarak da konsolosluk işleriyle ilgili Ankara’da bir konsültasyon gerçekleştirilmesine karar verdik. Bu yıl sıra bizde, hasebiyle bir sefer daha bunu Ankara’da gerçekleştireceğiz” dedi.
Türkiye’nin FETÖ ile uğraşın ne kadar kıymetli olduğunu bir kere daha gözler önüne serildiğini söz eden Bakan Çavuşoğlu, “Bu yalnızca Türkiye ve Güney Afrika’ya değil her ülkeye tehdit içeren bir terör örgütü. Tekrar bölgesel ve global bağlarla ilgili de fikir teatisinde bulunduk. Türkiye’nin Afrika’ya yaklaşımı eşit paydaşlık, karşılıklı hürmet ve stratejik iştirak düzeyinde devam ediyor. Güney Afrika’yla Afrika iştirak siyaseti çerçevesinde çalışmalarımızı sürdürmeye devam edeceğiz. Güney Afrika’da son derece âlâ bir iş birliği gerçekleştirdik, 2020’de de bu devam etti. BRICS periyot başkanlığını üstlendiği için Afrika’yı bir kere daha tebrik etmek istiyoruz. Ukrayna’daki gelişmeleri, Etiyopya’daki gelişmeleri kıymetlendirme fırsatımız oldu. Afrika’nın genelindeki gelişmeleri de değerlendirdik. Etiyopya hükümeti ve TPLF ortasındaki görüşmelerin son derece kıymetli olduğunu düşünüyoruz ve Güney Afrika’nın bu çalışmayla ilgili olarak üstlendiği rolden ötürü da çok kıymetli bir gayret içerisinde olduğunu biliyoruz. Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) ile birlikte bu tahıl muahedesinin uygun bir biçimde uygulanması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Yeni yapılan bu ateşkesle ilgili yapılan görüşmelerin ve kalıcı bir barışın sağlanmasıyla ilgili müzakereleri destekliyoruz ve BM ile birlikte bu çerçevede çalışmaya devam edeceğiz. Antalya Diplomasi Forumu’yla da ilgili olarak tekrar tıpkı halde güvenlik çalışmalarıyla ilgili çalışmalar sürdürülecek. Bu vesileyle bir kere daha sayın mevkidaşımı Antalya Diplomasi Forumu’nda görmekten ne kadar keyifli olacağımı tabir ederek davetimi burada tekrar etmek istiyorum. Antalya Diplomasi Forumu, Mart ayında bu yıl tekrar gerçekleştirecek” kelamlarına yer verdi.
İki değerli ülke olarak iş birliğinin son derece kıymetli bir farka neden olacağına inandığını söyleyen Bakan Çavuşoğlu, mevcut problemlerle ilgili olarak son derece değerli bir iş birliği içinde olunduğunun altını çizdi.
Türkiye’nin, Rusya-Ukrayna savaşındaki müzakereci rolüne değinene Bakan Çavuşoğlu, Türkiye’nin barışın sağlanması için ağır bir uğraş sarf ettiğini söz etti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, savaşın başından beri ateşkesin ve kalıcı barışın sağlanması için çalışmalarını sürdüğünü de aktaran Bakan Çavuşoğlu, “Tabii ki gayemiz kalıcı bir barış ve karşılıklı kabul edilebilir bir tahlil. Biz bu savaşın müzakere masasında sona ereceğine inanıyoruz ve bunu ne kadar erken gerçekleştirebilirsek o kadar düzgün olacaktır. İşte bunun için zati ağır bir gayret sarf ediyoruz. Genel çerçeveye bakacak olursak bu İstanbul’da geçtiğimiz yıl Mart ayında aslında bir çerçeveye oturtulmuştu. Lakin natürel ki yeni parametreler, gerçekler var. Rusya şu anda müzakerelere hazır olduğunu tabir ediyor. Zelenskiy ise 10 noktalı bir barış planı önerdi. Biz Türkiye olarak bu barış planını destekliyoruz ve bunun üstüne çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ve bir ya da birkaç adedini başkanlık etmeyi hedefliyoruz. Aslında Türkiye nitekim bu mevzuda çok ağır efor sarf eden bir ülke. Ve savaşa karşın diplomasinin nitekim sonuçlarını gördüğümüze inanıyorum. Yeniden savaş esirlerinin değişimi, Zaporijya görüşmeleri üzere birçok öbür boyutta devam eden görüşmeler var. İstanbul’da bilhassa kimi görüşmelere konut sahipliği yapıyoruz. Şunu tabir etmek istiyorum, evet, bir savaş devam ediyor fakat biz her iki tarafla da bir etkileşim içerisindeyiz, bir angajman içerisindeyiz. Bu savaşa bir an evvel son vermeye çalışıyoruz” açıklamasında bulundu.
Brezilya’da seçim sonrası yaşanan protestolara da değinen Bakan Çavuşoğlu, yaşananların kabul edilemez olduğunun altını çizdi. Türkiye olarak, bahse ait kaygı duyduklarını söyleyen Bakan Çavuşoğlu, “Türkiye olarak biz bu mevzuyla ilgili saldırganlığı kınayan çok güçlü bir beyanatta bulunduk. Siz de natürel ki Cumhurbaşkanının misyon tesliminde de oradaydınız. Ben de oradaydım. Bunun her halde Brezilya halkının iradesi olduğunu ve herkes tarafından kabul edilmesi gerektiğine inanıyorum. Bunun bir istikrara kavuşturulması gerektiğine inanıyorum” tabirlerini kullandı.
Gıda güvenliği ve Afrika halkının desteklenmesiyle ilgili olarak da konuşan Bakan Çavuşoğlu, “Gerçekten çok önemli sorunlarla karşı karşıya kalınıyor. Bu krizi ve karşılaştığımız zorlukları değerlendirdik. Natürel ki besin güvenliği, güç güvenliği son derece kıymetli bahisler. Tahıl mutabakatı aslında bu kıtanın halkları ve ülkeleri için muhtaçlık duydukları bir şey olduğundan onları rahatlatan bir düzenleme oldu. Besin fiyatıyla ilgili olarak artışlar bu muahededen sonra yüzde 9 oranında azaldı. Ve 2008’den bu yana artmakta olan fiyatların aslında düşmeye başladığını gördük. Fakat o denli bir noktadayız ki biz Türkiye olarak şuna inanıyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın savunduğu bir konu bu, Afrika ülkelerinin hakikaten çok daha fazla gübre ve tahıl alması gerektiğine inanıyoruz. Bununla ilgili olarak hem Rusya Federasyonu hem de Ukrayna’yla görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Türkiye bu manada Afrika’ya natürel ki bir hür ihracatı gerçekleştirebilir. Evet Rusya’dan gübre ve amonyum ithalatı yapıldı. Bunun natürel ki kıtadaki ziraî üretimi de etkilediğini biliyoruz. Zira Afrika’nın çok kıymetli bir potansiyeli var. Fakat bunu yapabilmeleri için gübreye ve tahıllar gereksinimleri var. Biz Türkiye olarak kalkınmakta olan ülkelerin, en az gelişmiş ülkelerin ve Afrika kıtasının çok daha fazla tahıl ve gübre alması gerektiğine inanıyoruz” dedi.