Eğitimcilerin uzun yıllardır üzerinde tartıştıkları en değerli hususlardan biri mecburî eğitim süreci. 12 yıllık zarurî eğitimin çocuklara dayatıldığına ve bu sebeple var olan kabiliyetlerinin köreldiğine inanan eğitimcilerin sayısı kadar uygulamanın yanlışsız olduğunu savunanlar da var.
Enderun Özgün Eğitimciler Derneği, Maarif Platformu ve Medeniyet Enstitüsünün düzenlediği “Türk Eğitim Sistemi ve Zarurî Eğitimin Yansımaları” bahisli çalıştayın sonuçlarını paylaştı. “12 yıllık zarurî eğitim dayatması çocukların kabiliyeti, meslek edinmeleri ve yuva kurmaları önünde büyük bir engel” denildi. Özelikle lise eğitimin gözden geçirilmesini talep ettiler.
İşte açıkladıkları raporda öne çıkan tespitler:
DAYATMA ARACI OLMAMALI
* Zarurî eğitim uygulaması, eğitimi bir hak değil dayatma aracı hâline getirmekte.
* Lise ve üniversitelerimiz her öğrencinin çarçabuk mezun olduğu yapı ve anlayıştan kurtarılmalı.
* Herkesi mezun edip diploma sahibi yapmak üzerine kurulmuş sistemi öncelikle değiştirmeliyiz.
* Zorunlu eğitim müddeti düşürülmeli, branşlaşma yani yönlendirme erkene çekilmeli, sınıf geçme yönetmeliği tekrar gözden geçirmeli ve bitirme imtihanları geri gelmeli.
İŞSİZLİĞİN YENİ ADI
* İhtiyaçlar, alışkanlıklar ve ekonomik seviye birebir olmadığı halde; bina, öğretmenler, anlayış ve müfredat tıpkı kalmakta. Farklı beklentileri ve maharetleri olan milyonlarca öğrenciye tıpkı anlayışı sunmak eğitimi çıkmaza sürüklemekte. Her öğrenci vasat bir düzeyde birbirine benzetilmekte.
* Zorunlu lise eğitimi algı noktasında zarurî bir üniversite eğitimini doğurduğu için üniversite öğrencisi olmak işsizliğin yeni ismi olmuştur.
* Üniversite çağına gelen bir çocuğun artık endüstrinin en büyük muhtaçlığı olan iş alışkanlıklarına ve mesleksel hünerlere sahip nitelikli eleman olma ihtimali kalmamıştır.
SON 4 KESİNLİKLE DEĞİŞMELİ
* 4 + 4 + 4 olarak tanım edilen eğitim sisteminin öncelikle üçüncü dört yıllık kısmı mecburî olmaktan bir an evvel çıkarılmalı ve okumak isteyenler için üç yıla düşürülmeli.
* 12 yıllık mecburî eğitimin bilhassa son dört yıllık diliminin, yani lise kısmının mecburî olması; okullardaki ders başarısızlığının, düzensizliğin, disiplin problemlerinin, suistimallerin ve kalite düşüklüğünün esas temel sebeplerinden birisi.
ARA ELEMANA ÇÖZÜM
* Ülkemizde büyük çapta orta eleman eksikliği olduğu bilinmekte. Bu açığın kapatılması için öncelikle öğrencilerin büyük kısmını mesleksel eğitime yönlendiren bir uygulamaya geçilmesi gerekmekte.
* Mesleki eğitimde en değerli hususlardan birisi mesleksel eğitimin prestijinin yükseltilerek özendirilmesi. Bu okullar öbür bir liseye girmeyi becerememiş olanların mecburen gittiği okullar olmaktan çıkarılmalı. Bunun için de meslek liseleri mühendis olmanın ilk basamağı olarak gösterilebilir. İçerikleri de bu bağlamda yenilenerek prestij kazandırılıp mühendis olmak isteyen öğrencilerimizin öncelikli tercih edeceği hâle dönüştürülebilir.
ETKİSİ ZAYIF KALACAK
* Millî Eğitim Bakanlığında, yaklaşık iki yıldır süren ve ismi “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” olan geniş çaplı yenilik çalışmaları sürmekte. Bu çerçevede, mecburî eğitim kaldırılmadıkça, öğrenci çoğunluğunu mesleğe yönlendiren yenilikçi sistemler hayata geçirilmedikçe, ortaya konan vizyon eğitimciler tarafından gereğince sahiplenilmedikçe müfredat dönüşümlerinin tesiri zayıf kalacak.
* Ortaokul sonrasında, ailevi koşulları, farklı meslek hesapları ya da öbür sebeplerle örgün eğitime devam etmek istemeyenlerin açık öğretime-akşam liselerine geçişini sonlandırmak hatta imkânsız hâle getirmek eğitimin ruhuyla çelişmekte, beşere hürmet unsuruyla tezat teşkil etmekte.
* Öncelikli olarak ilkokuldan üniversiteye eğitim bir bütün olarak ele alınmalı. Geniş iştirakli istişarelerle lise ve mesleksel eğitimi yapılandırırken, bürokratlar yanında iş dünyasının da temsilcileri katkı sunmalı.
UZUN VADELİ PLAN ŞART
* Eğitimin her kademesinde düzenlemeler yapılırken kısa periyodik ve dar kapsamlı menfaatlerden çok uzun vadeli planlar ile kalıcı yararlar düşünülmeli.
* Üniversitelerde kısımların kontenjanları talebe nazaran değil ülkemizin gereksinimlerine, nüfusa ve istihdam imkânlarına nazaran planlanmalı, kontenjanlar belirlenirken popülist yaklaşımlardan uzak durulmalı.
EZBER ÜZERİNE KURULMUŞ SİSTEM
Üç dernek yaptıkları açıklamada şunu tabir ettiler:
Zorunlu eğitim sonları belirlenmiş müfredat inhisarı ile eğitimi okulların duvarları ortasında hapsetmekte. Kâğıt üzerinde yürütülen teorik yüklü yapıya mahkûm kılmakta. Eğitim o yüzden ÖSYM’nin hâkimiyetine girmekte. Böylelikle eğitim bilgilerin ortasında diyalektik ve mantıksal bir ilgi kurmayı öğretmekten fazla, bilgilerin mekanik olarak ezberlendiği bir imtihan sistemi haline gelmekte ve insan hayatı salt bir imtihan mantalitesine indirgenmekte. İmtihan ve mekanik bilginin öne çıktığı bu türlü bir sistemde eğitim emek harcamadan, denemeden, deneyim etmeden öğrendiğini zannetmeye ve yüzeysel bir kazanıma dönüşmekte.
DOÇ. DR. KIZILTAŞ: İLK OKUL 5 YILA ÇIKARILMALI
Doç. Dr. Yusuf Kızıltaş “12 yıllık zarurî eğitimin gözden geçirilmesi gerekir. İlkokul beş yıla çıkarılmalı. Liseler mecburî olmamalı” diye konuştu.
BAKAN TEKİN: YAKINDA TARTIŞMAYA AÇILIR
Geçtiğimiz günlerde katıldığı yayında 12 yıllık mecburî eğitim tartışmaları Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’e soruldu. Bakan Tekin “Zorunlu eğitimin çok olduğunu, yakında bunun tartışmaya açılacağını ben de kestirim ediyorum. Bu kadar uzun bir mühlet standart bir eğitime çocukları tabi tutmak hakikat olmayabilir” dedi.