Cumhurbaşkanı Kararı’yla 20 Mart 2021 tarihinde İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesinin akabinde yapılan itirazlar üzerine Danıştay 10. Dairesi kararın iptal istemini reddetti. İstanbul Sözleşmesi’nin iptalini yargıya taşıyanların Danıştay Dava Daireleri Kurulu’na itirazlarını yaptığı süreçte Birleşmiş Milletler’den uzmanlar Danıştay’a hususla ilgili görüşlerini sundu.
BM Bayanlara ve Kız Çocuklarına Yönelik Şiddet, Sebepleri ve Sonuçları Özel Raportörü Reem Alsalem, BM Bayanlara ve Kız Çocuklarına Yönelik Ayrımcılık Çalışma Kümesi Başkanı-Raportörü Melissa Upreti ve BM Bayanlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi (CEDAW Komitesi) Lideri Gladys Acosta Vargas’ın imzasını taşıyan 20 Ağustos 2022 tarihli uzman görüşünde, Türkiye’ye İstanbul Sözleşmesi’ne dönme ve Danıştay’a da bu yolu açma daveti yapıldı.
‘İKTİDARIN KONTRAT İÇİN UĞRAŞ GÖSTERMEMİŞ OLMASINI ESEFLE KARŞILIYORUZ’
Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesinin, bayanlar ve kız çocukları da dahil olmak üzere herkes için eşitlik ve ayrımcılık yapılmamasını sağlamaya yönelik kazanımları geriye döndürerek devlet ve toplum olarak bayanlara ve kız çocuklarına yönelik ayrımcılık ve şiddete yönelik gayretin zayıflatmasından derin kaygı ettiklerini belirten BM uzmanları görüşünde “Bu bağlamda, Türkiye Hükümeti’nin İstanbul Mukavelesi ile ilgili artan dezenformasyon kampanyalarını önlemek için erken müdahalede bulunmamasını ve daha sonra Sözleşme’nin Türkiye ulusal mevzuatı üzerindeki tesirini gereğince açıklamak için hiçbir efor gösterilmemiş olmasını esefle karşılıyoruz” dedi.
Uzmanların Danıştay’a sunduğu metinde, İstanbul Sözleşmesi’nin bayanlara karşı şiddetle ilgili öbür memleketler arası muahedelerde ve insan hakları evraklarında yer alan, memleketler arası kabul görmüş tariflere yer verdiği ve taraf devletleri Sözleşme’yi toplumsal cinsiyet de dahil olmak üzere rastgele bir ayrım gözetmeksizin uygulamaya çağırdığı, rastgele bir toplumsal cinsiyet ideolojisini yahut cinsel yönelimi yaygınlaştırmadığı yahut savunmadığı söz edildi.
‘SÖZLEŞMEYİ ONAYLAYAN TBMM ÇEKİLME KARARINI DA O VERMELİ’
Uzman Görüşü’nde, İstanbul Sözleşmesi’ni onaylayan TBMM olduğu için çekilmenin de yeniden parlamento kararıyla olmasının beklendiği, bu durum Türk demokrasisinin çözmesi gereken bir iç problem olsa da görüşü yazan uzmanların sorunun farkında olduğu belirtildi. Yazıda, sivil toplum ve başka paydaşlarla daha geniş bir Meclis tartışması yahut istişaresinin yapılmamış olması da bir eksiklik olarak vurgulandı.
Birleşmiş Milletler uzmanları, Danıştay’ı “Cumhurbaşkanı Kararını onaylayan birinci derece mahkemesi kararını bozmaya ve Türkiye’nin bir imzacı olarak İstanbul Sözleşmesi’ne bir an evvel geri dönmesinin önünü açmaya” davet etti.
EŞİK’TEN BM’YE TEŞEKKÜR
BM’nin uzman görüşünü pahalandıran Eşitlik İçin Bayan Platformu (EŞİK) “BM sistemlerinin temel insan haklarının kozmik standartlarının oluşturulması ve uygulanması konusunda aktif bir rol almasının ehemmiyetini bir defa daha ortaya koydukları ve global bir sorun olan bayana karşı şiddet ve bayan cinayetleri konusundaki lokal ve global ortak çabaya katkıları için her üç uzmana da teşekkür ediyoruz” dedi.