BURSA (İGFA) – CHP Bursa Vilayet Bayan Kolları Lideri Aysel Okumuş, 81 vilayet, 973 ilçe bayan kolu lideriyle Uygar Kanun ile ilgili basın açıklaması gerçekleştirdi. CHP Vilayet Başkanlığı’nda düzenlenen basın açıklamasına Vilayet Bayan Kolları İdaresi, İlçe Bayan Kolları Liderleri ve İdareleri ile birlikte Vilayet Yöneticileri katıldı.
Konuşmasında Cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte egemenlik hakkının halka geçtiğini hatırlatan Okumuş, “Bu, çığır açan bir ihtilaldir. En büyük ikinci ihtilal ise eşit yurttaşlık hakkıdır. Eşit yurttaşlık hakkı laik sistem içinde kurulmuştur. 17 Şubat 1926’da kabul edilen Uygar Kanun, 4 Ekim 1926’da yürürlüğe girmiştir. Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte eğitimde, toplumsal, kültürel, ekonomik ve siyasal ömürde bayanlar ve erkekler eşit haklara sahip olmuştur. Erkeğin çok eşliliği ve tek taraflı boşanmaya ait düzenlemeler kaldırılarak, evlilikte resmi nikâh mecburiliği, tek eşle evlilik aslı getirilmiştir. Bayanlara boşanma hakkı, velayet hakkı ve malları üzerinde tasarruf hakkı, mahkemede tanıklık yapma, eşit miras hakkı tanınarak; kadın-erkek eşit hale getirilmiştir” dedi.
Kanunun görüşüldüğü gün, periyodun Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt’un Meclis’te lisana getirdiği “Türk tarihinin, bendenizin anlayışına nazaran, en acıklı siması Türk kadınıdır. Yeni tasarının aile teşkilâtı ve miras kararları şimdiye kadar istenildiği vakit kolundan tutularak bir esir üzere yerden yere vurulan, ama ta ezelden hanım olan Türk annesini lâyık olduğu saygın mevkiye getirecektir” kelamlarını hatırlatan Okumuş, açıklamasında şunları söz etti:
“1926’da çıkarılan Uygar Kanun laikliği temel alır. Din kurallarının değişmezliği vurgulanmış, hukuk kurallarının ise toplumsal gereksinimlere nazaran değişmek zorunda olduğu belirtilmiştir. Laiklik, 11 yıl sonra, 5 Şubat 1937’de Anayasa’ya girmiştir. Türk Uygar Kanunu tarih içinde değişikliğe uğramıştır. Bayanların örgütlü çabası ve azmi sonucunda 2002 yılında Uygar Kanun daha da güçlendirilmiş, aile hukuku kısmı yine düzenlenmiştir. 1992 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen ‘evli bayanın çalışabilmesini kocanın isteğine bağlayan madde’ Türk Uygar Kanunu’ndan kaldırılmıştır. ‘Aile reisliğine’ dayanan aile modeli yerine, ‘eşitlik’ unsuruna dayalı aile modeli getirilmiştir. Eşit mal paylaşımı ve nafaka ile ilgili gerekli adil düzenlemeler eklenmiştir. Evlenme yaşının, bayan ve erkek için 18 yaşından gün alma şartına bağlandığı maddede, evlilik dışı çocuklar da evlilik içi çocuklarla eşit haklara sahip olmuştur. ‘Onur kırıcı davranış’ eşler için boşanma nedeni sayılmıştır. Ayrıyeten ‘edinilmiş mallara katılma rejimi’, yasal mal rejimi haline gelmiştir. Böylelikle, bilakis bir mukavele yapılmadığı takdirde, eşlerin evlilik birliği içerisinde edindikleri mallara öbür eş ortaktır.”
Okumuş, açıklamasını şu sözlerle sürdürdü: “Eşitliğe inanmayanların yönettiği ülkemizde, bayanın insan hakları ve laiklik büyük tehdit altındadır. İktidar, durmadan bayanların canları değerine bedel ödeyerek kazandıkları haklara gözünü dikmektedir. İstanbul Kontratını fesheden, 6284 no’lu bayanı şiddetten koruyan maddeyi budamaya kalkan AKP’nin yeni gayesi; Uygar Kanun’dur. Gelenek haline getirdiği ‘Torba Yasa’ uygulaması ile biz bayanların haklarını bir torbaya doldurup çöpe atabileceğini sanmaktadır. Meğer çok yanılmaktadır. İktidar, yeniden algı idaresi peşindedir. Boşanmalara erkekler açısından bakmakta ve boşanan bayanlara ödenen yoksulluk nafakasının erkekleri mağdur ettiğini tez etmektedir. Hatırlayalım: Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, 26 Temmuz 2023 tarihinde yaptığı açıklamada ‘Ben süresiz nafaka konusunu önemsiyorum. Mağdur olan erkeklerimiz varsa onun da yanındayız’ diyerek bayanların değil erkeklerin yanında yer aldığını açıkça itiraf etmiştir.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ise 6 Kasım 2023 tarihinde bu söylemi bir adım öteye taşımış ve evliliklerde süresiz nafakanın hakkaniyete uygun olmadığını argüman etmiştir. Oysa süresiz nafaka yoktur. Bakan nafakanın verilme koşullarını elbette çok uygun bilmektedir. Torba maddede yer alacağı belirtilen düzenlemelerden birisi de boşanmaların hızlandırılmasına yöneliktir. Her alanda davaların çok uzun sürdüğü Türk yargı sisteminde, bu vaat kulağa çok beğenilen gelmektedir fakat gerçek hayatta bu uygulama, çubuğu elimizde kalacak bir elma şekeridir. Boşanma erkekler açısından kolaylaşacak, bayanlar haklarını alamayacaklardır. Mutabakatlı boşanmalarda bile birçok bayan ruhsal şiddet görmektedir. Lisanlarına pelesenk ettikleri bir öbür husus ise aile arabuluculuğudur. Meğer boşanmalarda arabuluculuğa gerek yoktur, hâkimin sulh yetkisi vardır. Kaldı ki boşanmak isteyen bayanlar, adliyede bile öldürülmektedir. Arabulucu tarafından uzlaştırılmak üzere bir ortaya getirildiğinde, bayanın can güvenliği yoktur. Ayrıyeten arabuluculuk sistemi aile hukukunda uygulanmaz. Altında imzamız olan CEDAW yani; Birleşmiş Milletler Bayana Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Mukavelesi de bunu kaide koşar.
Bugün yalnızca 81 vilayet, 973 ilçede tek ses olmuyoruz. Bütün bayan örgütleri ve demokrasi bileşenleriyle ile tek ses oluyoruz. Ailede eşitlikten, toplumda eşitlikten vazgeçmiyoruz. Uygar Kanun’u değil sil baştan yazmak, üzerinde virgül oynatmalarına dahi müsaade vermeyeceğiz. Uygar Kanun’u yok sayan, Cumhuriyet bedellerine düşman olup şeriat daveti yapanlara asla geçit vermeyeceğiz. Hem Meclis’te hem de alanda direneceğiz. Örgütlü gücümüzle ve bayan hareketiyle kenetlenerek çabayı büyüteceğiz. Uygar Kanun için sil baştan diyenleri siyasetten sileceğiz.”