2024 pek çok alandaki aksilikler üzere eğitim sistemindeki çarpıklıklar da gündemden düşmedi. MESEM’lerde çocuk çalışanlar katledildi, ÇEDES projesi kapsamında öğrenciler birçok gerici faaliyete maruz bırakıldı, mülakatlarda yapılan usulsüzlükler yüzünden binlerce öğretmen mağdur oldu, okullarda hijyen sorunu yaşandı. Birinci ve ortaöğretimde yaşanan problemlerin yanı sıra üniversitelerde de birçok olumsuzluk görüldü. Öğrenciler günlük 66 TL KYK fiyatıyla barınamadı. Kaldığı KYK yurdunda yaşanan asansör arızası nedeniyle ömrünü yitiren Zeren Ertaş’ın vefatından ders alınmadı.
ÇOCUK PERSONEL CİNAYETLERİ
Eğitimciler tarafından, fiili olarak eğitimi sekiz yıla indirdiği ve fakir ailelerde yetişen çocukların ucuz işgücü olarak sömürülmesine yol açtığı gerekçesiyle eleştirilen Mesleksel Eğitim Merkezleri (MESEM) uygulaması 2024 yılında da sürdü. MESEM her yıl olduğu üzere bu yıl da çocuk emekçi cinayetleriyle gündeme geldi. Personel Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) datalarına nazaran 2024 yılının birinci 11 ayında ortalarında MESEM kapsamında çalışan çocukların da bulunduğu en az 68 çocuk iş cinayetlerinde öldürüldü. Artan çocuk vefatlarına rağmen MESEM projesinin iptal edilmesi iktidarın gündeminde değil. Üstelik birtakım vilayetlerde Diyanet İşleri’nin talimatıyla çocukların MESEM’lere yönlendirilmesine yönelik vaazlar veriliyor.
AKP-MHP REDDETTİ
İktidarın siyasetleri nedeniyle derinleşen yoksulluk krizi öğrencileri de etkiliyor. Bu bağlamda birçok sivil toplum kuruluşu geçen yılın bütçe görüşmeleri öncesinde okullarda öğrencilere bir öğün fiyatsız yemek verilmesine yönelik kampanya yürüttü. Kâfi beslenemeyen çocukların derslere odaklanmakta zahmet çektiği, zihinsel ve fizikî olarak gelişimlerinin aksadığı ve çocuğunun beslenme çantasını dolduramayan ailelerin hissettikleri münasebetleriyle yürütülen kampanya Meclis gündemine taşındı. Bahis hakkında CHP, DEM Parti ve ÂLÂ Parti tarafından başka farklı verilen üç önergenin hepsi AKP-MHP oylarıyla reddedildi.
Gündemden düşmeyen bir öteki husus da kamuda mülakat oldu. Mülakatlarda komiteler ortası eşitsizlik, adaletsiz puan yuvarlama ve öteki birçok sorun nedeniyle mağdur olan öğretmenler aylardır hareketlerini sürdürüyor. Bu süreçte iktidar, işçilerin mağduriyetini görmezden gelirken öğretmenlerin önüne polis müdahalesi dahil birçok pürüz çıkarıyor. Bütçe görüşmelerinin yapıldığı süreç de içinde olmak üzere birçok kere Meclis’e giden öğretmenlerin mağduriyeti giderilmedi. Öğretmenlerin talepleri ortasında mülakatların büsbütün kaldırılması, takımlı öğretmen atamaları yapılması ve kontratlı öğretmenlik uygulamasına son verilmesi bulunuyor.
SORUN YUMAĞI
Üniversiteler ve yurtlarda birçok sıkıntıyla karşılaşan öğrenciler bu yıl da geçinemedi. Kredi Yurtlar Kurumu tarafından verilen burs-kredi ödemesi 2024 yılında aylık 2 bin TL olarak verildi. 2025 için 3 bin TL olarak açıklanan fiyat ise 2024’te olduğu üzere bu yıl da yetmeyeceği gerekçesiyle öğrencilerin reaksiyonuna sebep oldu. 2024 yılında verilen, günlük 66 TL’ye tekabül eden 2 bin TL birçok üniversitenin kendi yemekhanesinde bile 3 öğün yemeği karşılamıyor. Yemek dışında öğrencilerin hem maddi hem de yurtların niteliksizliği nedeniyle yaşadığı barınma sorunu da 2024 yılı boyunca öğrencileri olumsuz etkiledi. Birçok üniversite yurt ve yemekhanelerine KYK ödemelerine yapılan orandan büyük artırımlar yaptı.
Fakültelerde çalışmayan kaloriferlerin yanı sıra kimi üniversitelerin sınıflarını su bastı. Boğaziçi Üniversitesi’nde kaloriferlerin yurt ve fakültelerde çalışmadığı Kuzey Kampüs’te bu olumsuzluğun yanı sıra yurtlarda öteki birçok sorun görüldü. Öğrenciler, 3. Kuzey Kız Yurdu’nun yanı başındaki inşaattan ötürü yurdu kum pirelerinin bastığını ve sıcak su olmadığını belirtti. Yetkililer ise öğrencilere “Çok kullanıyorsunuz, gelecek” dedi. Kaloriferlerin çalışmadığı bir öbür okul da Yıldız Teknik Üniversitesi oldu. Öğrenciler, fakültelerin dışarıdan daha soğuk olduğunu söyledi. Marmara Üniversitesi’nde uzun vakittir planlanan, Kadıköy’de bulunan Göztepe Yerleşkesi’nin Maltepe’de bulunan Recep Tayyip Erdoğan Külliyesi’ne taşınması ise büyük oranda gerçekleşti. Rektörlüğün doruktan inme aldığı karara karşı okul bileşenleri reaksiyonlu. Yeni yerleşkede ise birçok sorun baş gösteriyor. Geçen aylarda okulun yemekhanesinde birçok sorun yaşandı. Öğrenciler yemeklerinden çıkan salyangoz, böcek, taş üzere şeylerin yanı sıra pişmemiş yemekleri toplumsal medya hesaplarından paylaştı. Taşınma sırasında kent dışında olan yerleşkeye ulaşım sorunu da ortaya çıktı. Üniversite çalışanına sağlanan servisler “kamuda tasarruf” gerekçesiyle kaldırıldı. İşçi 2024’te rektörlüğe karşı birçok aksiyon yaptı.
ÇEDES KAPSAMINDA GERİCİ FAALİYETLER SÜRÜYOR
Laik eğitimi tehlikeye atan ve uzmanların tüm ikazlarına rağmen neredeyse tüm kademelerdeki okullarda uygulamaya konan Etrafıma Hassasım Değerlerime Sahip Çıkıyorum (ÇEDES) projesi 2024 yılında da artarak devam etti. ÇEDES projesi dini ve manevi kıymetleri merkeze aldığı, laik eğitim anlayışına ve pedagoji bilimine karşıt olduğu gerekçesiyle eleştiriliyor. İktidarın ikazları dikkate almadan yürüttüğü, Diyanet’in okullara girmesine taban hazırlayan ÇEDES projesi kapsamında 2024 yılında da öğrencilere birçok tartışmalı uygulama yaptırıldı. Yaygın olan uygulamalar ortasında öğrencilerin mescide götürülmesi ile cami yahut mezar temizlemesi üzere uygulamalar bulunuyor. 2024 yılında reaksiyon çeken birtakım uygulamalarda öğrencilere okulda yapılan maket mezarlar başında ağıt yaktırıldı. Bir öbür uygulamada ise okulda Kabe maketi yapıldı, öğrenciler etrafında tavaf ettirildi, yeniden öğrencilere maket şeytan taşlatıldı.
BOĞAZİÇİ DİRENİŞİ DÖRDÜNCÜ YILINDA
Boğaziçi Üniversitesi’nde 2 Ocak 2021’de Melih Bulu’nun rektör olarak atanmasının akabinde okul bileşenlerinin “demokratik, özgür ve özerk üniversite” talebiyle başlattığı direniş 4 Ocak 2025 tarihinde dördüncü yılını tamamlamış olacak. Bulu’dan altı ay sonra atanan kayyum Naci İnci’nin misyonunu sürdürdüğü üniversitede 2024 yılında da birçok hukuksuzluk ve ihmal yaşanırken akademisyenlerin rektörlüğe sırtını dönerek yaptığı aksiyon ile kartı hukuksuzca iptal edilen mezun ve akademisyenlerin yaptığı aksiyonlar sürdü. Bu aksiyonlara dayanağa gelen milletvekilleri hukuka alışılmamış olarak özel güvenlik barikatıyla engellenmek istendi. Daha sonra içeri giren milletvekillerinin önüne ise bu sefer polis barikatı kuruldu.
Üniversite bünyesinde ünitelerin görüşü alınmadan yapılan “paraşüt” olarak tanımlanan atamalar ise tüm süratiyle devam etti. Kelam konusu prosedürle onlarca atama yapılırken “paraşüt” terimi de kayyum idare tarafından akademik literatüre kazandırıldı. Akademisyenler Cem Say ve Tuna Tuğcu okuldaki vazifelerinden mahkeme kararları dikkate alınmadan tekraren uzaklaştırıldı. Okulun Kuzey Kampüsü’nde devam eden bir yurt inşaatında Abdülkadir Doğan isimli personel iş cinayeti sonucu ömrünü yitirdi. Okul içinde yapılan inşaatın ihalesinin İstanbul Valiliği tarafından İBDA-C mahkûmuna ilişkin şirkete verildiği öğrenildi.
Aynı yurt inşaatının yanındaki yurtta kalan öğrenciler ise inşaatın temelinin yurda birkaç metre uzaklıkta atıldığına, sesten ötürü ders bile çalışamamalarının yanı sıra durumun yarattığı tehlikelere de dikkat çekti. Tekrar birebir yerleşkede, kazan dairesinin sökülmesi nedeniyle fakülte ve yurtlarda kaloriferler çalışmıyor. Öğrenciler ve akademisyenler dersleri montla işlemek zorunda kaldıklarını belirtiyor.
YEMEKLERDE HİJYEN KRİZİ YAŞANDI
İktidarın faturasını yurttaşa kestiği “Kamuda Tasarruf Paketi” kapsamında bu yıl okullarda hijyen krizi de yaşandı. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hayata geçirilen “İş Gücü Ahenk Programı”yla birlikte okullar yalnızca muhakkak günler temizlenmeye başlandı. Okullarda çöpler toplanamadı, lavabo ve tuvaletler temizlenemedi, birtakım okullarda sabun bile bulunamadı. Okullarda sağlanamayan hijyen ortamı birçok çocuğun hastalıklara yakalanarak eğitime erişiminin engellenmesi riskini oluşturdu. Eğitim Sen tarafından yapılan açıklamada iktidarın prestijden değil öğrencilerden tasarruf etmesi eleştirildi. Açıklamada “Hükümet ve bakanlık bir halk sıhhati sıkıntısını önümüze koyup ‘Bütçemiz yok, ödenek ayrılamıyor’ diyor. Meğer ‘İtibardan tasarruf olmaz’ mantığıyla birçok alandaki harcamalar bu paketin içine dahil edilmemiştir. Okullarda paklık ve hijyen muhtaçlığına insan hakları, toplumsal adalet ve eşitlik temelinde yaklaşılması gerekmektedir. Bir halk sıhhati sıkıntısına dönüşmekte olan paklık krizinin tahlili için hemen sorumluluk alınmalıdır” dendi.
DERS ALINMADI
Aydın’da geçen yıl 25 Ekim’de kaldığı KYK yurdunda asansörün düşmesi sonucu hayatını yitiren Zeren Ertaş hakkında devam eden davada sonuç çıktı. 2024 Temmuz ayında açıklanan kararda, asansör bakım firması yetkilisi M.B’ye, taksirle bir kişinin vefatına neden olma cürmünden 5 yıl 6 ay 20 gün mahpus ve 2 yıl meslekten men cezası verildi. Montaj yapan firmanın sahibi H.T., makine mühendisleri R.H.A. ve U.İ. ise taksirle bir kişinin vefatına neden olma kabahatinden 2 yıl 11 ay mahpus cezasına çarptırıldı. H.T., R.H.A. ve U.İ. kararla birlikte tahliye edildi. Hakkında kast ve taksirin bulunmaması nedeniyle tutuksuz yargılanan elektrik mühendisi N.M’nin ise beraatine karar verildi.
Yıldız Teknik Üniversitesi’nde okulun tek kütüphanesinin tavan sıvası dört defa döküldü. “Can güvenliği” nedeniyle kütüphanenin birçok kısmı kapatıldı. Onarımda olan başka kütüphanenin inşaatında ise iskele devrildi. Geçen aylarda yaşanan fırtınalı bir havada ise okulun bir fakültesindeki amfileri su bastı. Akademisyenler ders işleyecek sınıf bulamadı.