CHP Küme Başkanvekili Murat Buyruk Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.
– CHP Parti Sözcüsü Deniz Yücel, Esenyurt’ta yapılan toplantının akabinde “Kürt sorunu vardır” dedi. CHP’nin gözündeki Kürt problemini unsur husus sayar mısınız?
CHP’nin 90’lı yıllarda Türkiye’nin gündemine koyduğu bir Kürt raporu var. Sayın Kılıçdaroğlu döneminde de Kürt problemini tarifleyen ve Kürt sıkıntısının nasıl çözüleceğine dönük olarak kıymetli çalışmalar yaptık. Kürt sorunu bir Türkiye sıkıntısıdır ve herkes için bir tahlil üretilmelidir. Türkiye’nin gündemine tahlil süreci getirildiğinde olmazsa olmaz dört unsur söylemiştik.
– Anımsatır mısınız?
Bir; ne yapılacaksa, söylenecekse, konuşulacaksa parlamento tabanında olmalı. İki; kapalı kapılar gerisindeki pazarlıklarla bu iş çözülemez. Her şey halkın önünde, şeffaf yapılmalı. Üç; bir hukuk yerini üzerine oturtulmalı. Dört; toplumsal mutabakat sağlanmalı. Biz bu toplumsal mutabakatı iki tarafıyla vurguluyoruz.
– Nedir?
Bir istikameti; yalnızca bir aktörle bu sorunun çözülemeyeceği. Yani ömür uzunluğu ağırlaştırılmış, müebbet mahpus cezası almış Öcalan’ın muhatap kabul edilerek Meclis kürsüde konuşturulması ile tahlile katılması. Bir başka nokta da; şehit anneleri ve gazilerin gözünün içine bakamayacağımız, onların içine sinmeyecek bir tahlili kabul etmeyeceğimiz.
– Evet ancak Kürt sorunu nedir?
Sorunla ilgili herkes farklı şeyler söyleyebilir. Bir vatandaşımız, bir sorun tanım ediyorsa, biz onu sorun kabul etmek, onu dinlemek, anlamak ve tahlilini yerine getirmek zorundayız. Hasebiyle sorunu tanım etmek, sorunu yaşayanların yapması gereken bir şey. Siyaset kurumuna düşen, “Sorunum var” diyen, kim varsa onu dinlemek. Türkiye’de her yerde belediye başkanı seçiliyor. Ama Mardin’de, Halfeti’de, Esenyurt’ta seçilen belediye liderleri… Oradaki vatandaşlar liderlerini seçemiyor. Bu çok temel bir sorun.
– Esenyurt Belediye Lideri alındıktan sonra DEM Parti Sözcüsü “Kürt olduğu için alındı” dedi. Katılır mısınız?
Sadece Kürt kökeninden ötürü olup olmadığını söylemek tahminen mevzuyu daraltmak olabilir. Ancak sonuç olarak Ahmet Özer’in siyasi duruşu, siyasi birikimi, bilhassa bu Kürt sorunu üzerine çalışmışlığı ve Esenyurt’taki sosyoloji düşünüldüğünde bunun da çok kıymetli bir etken olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Ama yalnızca “budur” diye daraltıcı bir yorum içerisine girmek yanlış olabilir.
– Tekrar Yücel’in açıklamasında “Benim cumhuriyetim diyene ve tam aidiyet duygusu sağlayana kadar tahlil eforları bitmeyecek” sözleri kullanıldı. Bunu açar mısınız?
Bunun biricik metodu var. Ülkemizde 85 milyonun istisnasız adalet, demokrasi beklentisi var. KHK’dan kaynaklanan bir kanun hususu üzerinden halkın iradesine çökülmesi, demokrasi, eşit vatandaşlık hasretimiz var. Sıhhat, eğitim, güvenlik üzere alanlarda daha güçlü bir devlete muhtaçlığımız var.
– Bu yalnızca Kürt sorunu mudur lakin?
Hayır. Elbette değil. Fakat Kürt sorunu altında, tanım ettikleri problemlerin birçoğunun bu problemlere tekabül ettiğini de görüyoruz. Biz herkese, etnisitesine, mezhebine bakmaksızın “Devlet bana eşit davranıyor, mahkemeye gittiğimde adaleti sağlıyor. Temel hak ve özgürlüklerimi eksiksiz kullanıyorum ve devlet sıhhatimi, ekonomik durumumu, güvenliğimi sağlıyor” dedirtmemiz lazım.
– Bunlar herkes için geçerli…
Elbette, bunu Kürt sorunu diye tarifliyor oluşumuz, vatandaşlarımızın bir kısmının bu başlıklar altındaki problemlerini Kürt sorunu başlığı altında söylüyor oluşları ve bunun bir nedenini de Kürt olmalarından kaynaklandığını düşünüyor yahut hissediyor olmaları. Bunu önemsemek zorundayız.
– Birinci 4 unsur CHP’nin kırmızı çizgisi. 42. ve 66. hususlarla ilgili görüşünüz nedir,“Kürt bölgesi” yahut “Kürt kimliği” tarifinin anayasada olmasına CHP nasıl bakıyor?
Anayasa taslağımızda açık biçimde tabir edildiği üzere etnisiteye vurgu yapan bir anayasal düzenlemeyi gerçek bulmayız. Bu tartışmalar her düzeydeki sıkıntımızın üstüne kararlılıkla gitme gücümüzü düşürecek bir şey. Eşit vatandaşlık bizim için sihirli, ulaşılması gereken bir gaye. Lakin bizim vazgeçilmezimiz Türkiye Cumhuriyeti’nin üniter yapısıdır, üniter devletimizdir ve biz bunun içerisinde bu vatandaşlarımızı en keyifli edecek, en eşit hissettirecek tahlilleri bulabileceğimize inanıyoruz ve bunu başarmak zorundayız.
– Kayyım atamaları nereye kadar devam eder sizce?
İşaretler o denli gösteriyor ki devam edilecek. Zira hukuka bağlılıkları yok. Daha evvel de örneklerini gördük. AKP kendisini anayasaya da, kanunlara da bağlı hissetmiyor.
– Karar katılaşmadığı sürece aday olmak için pak kağıdı alınabiliyor, bu sorunun yaşanmaması için öncesinde YSK’nın yapabileceği bir şey var mı?
Sorunu yanlışsız yerinden tutmak lazım. Sıkıntımız yargının iktidarın sopası haline gelmiş olması. Hiçbir somut kanıt olmaksızın savcılar soruşturma açabiliyor. YSK’nın katılaşmamış mahkeme kararı olmaksızın kişinin adaylığının engellenmesine dönük tedbir alması sorunu çözmek yerine katmerleştirir. Mahkeme kararı katılaşıncaya kadar kişinin pak olduğunu kabul etmeliyiz. Bu kozmik bir hukuk pahası. Artık yargı paketlerinden birinde bu türlü bir hayal kurduklarını, yani hakkında yalnızca soruşturma olanın bile seçme ve seçilme hakkının önlemesine dönük bir tartışma yürütüldüğünü tasayla izliyorum. Belediye liderleri herkes üzere yargılanabilir. Fakat daha soruşturmanın başında, “Artık belediye başkanlığı yapmayacaksın. Sana oy verenlerin oylarını görmüyorum, kenti atadığım vali yardımcısı yönetecek” demek yanlış.
‘MÜCADELE SİYASİ OLMALI’
Ahmet Özer örneğinde ise apayrı bir şey var. Remzi Kartal’la görüştüğü, İmralı görüşmelerinde isminin geçtiği argümanları… Doğruluğunu bir an için kabul edin. 10 yıldan daha fazla bir mühlet bekletilmiş. O periyot Kartal ile yemek yiyen insanların fotoğrafları uzunluk boy ortalıkta. Buna karşın yapılıyor. Soru şu; Bu hata ise neyi ve niçin beklediniz? Bu süreç büsbütün siyasi ve bunun gayreti de siyasi olmak zorunda.
– Bu gayret yapılırken DEM ile yan yana verilen imajlar muhtemel bir erken seçimde CHP’yi nasıl tesirler?
Çok yeterli anlaşılması gereken bir nokta burası.
Önemli olan neyi savunduğunuzu halkınıza gerçek anlatmanız. Biz adaleti ve demokrasiyi savunuyoruz. Adaletin olmadığı, demokrasinin katledildiği, millet iradesine saldırılan her yerde karşılarına çıkarız. Bu bazen Mardin’dir, bazen Esenyurt. YETERLİ Parti’li bir belediye de olabilir, MHP’li, AKP’li bir belediye de. Esenyurt’ta yaptığınızı Mardin’de yapmazsanız asıl sorun orada olur. Bu tutarsızlıktır. Millet bunu görür.
– Bu ortam, AKP ya da Cumhur İttifakı’nın tuzağı mı?
Açıklıkla tabir edeyim ki, son 20 günde şahit olduğumuz pazarlığın bir amacının de CHP’yi bir yerlere itmek olduğunu görüyoruz. Biz, hakikat durarak, dengeli olarak, prensiplerimizi eksiksiz uygulayarak ve halkımıza anlatarak bu çemberin içerisinde kalmamayı başarırız. Oraya kendimizi asla mahkum etmeyiz. Biz kendimizi AKP’ye MHP’ye nazaran tanım etmeyiz. Bizim tanımımız adalet ve demokrasidir.
– DEM Parti’nin kayyım uygulamalarından yararlandığı, hatta adayları dahi şuurlu seçtiği telaffuzlarına katılır mısınız?
Bu aday sıkıntısı gerçek bir tavır değil. “Adayları buna nazaran seçiyorlar” akla da hayatın gerçekliğine de uygun değil.
DEM Parti’nin resmi görüşlerine baktığınızda bir sorunu olmadığını kabul etmeniz gerekir. Bizim CHP olarak DEM Parti’nin aklından geçenleri, yapmak istediklerini, alakalarını kıymetlendirmek üzere bir misyonumuz yok. Sayın Genel Başkanımız Mardin halkıyla dayanışma hissini tabir etmek üzere Mardin’e gitti ve halka hitap etti. Bizim açımızdan budur. Lakin Genel Liderimizden evvel, onun olmadığı bir ortamda diğer bir genel lider farklı bir konuşma yapmış olabilir. Bu, konuşanları bağlar. Bizi bağlayacak bir şey yok. Lakin DEM Parti’nin kendi alakaları, tarihî art planı farklı farklı kıymetlendirilebilir. Bu onların meselesidir.
– Bu cümleler Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne bir meydan okuma değil mi?
Eş genel liderin bu konuşmasına ben asla katılmam. Ayrıyeten bugün vermek durumunda olduğumuz ortak demokrasi gayretine katkı vereceğini de düşünmüyorum. Bilhassa bugünlerde benim kanaatimce yapılması gereken; halk iradesini, adalet ve hukuk talebini ön plana çıkarmak olmalı. Bu tartışmayı geri plana itecek hiçbir tartışmayı başlatmamak gerekir. Fakat ben bir öbür partinin genel liderini değerlendirirsem nezaketsizlik yapmış olurum. Her bir olay kendi içerisinde tarihte yaşanmış, çok tarafları, çok tartışmalı tarafları olan ve içinde boğulacağımız bir tartışma. Ancak bizim açımızdan Türkiye Cumhuriyeti’nin üniter yapısı vazgeçilmezdir.
– Türkiye’ye yönelik bölünme tehdidinden kelam ediliyor, var mı bu türlü bir tehlike?
Güney sonlarımız ve İran’daki gelişmeleri düşündüğümüzde uzak vadede tehditlerin büyüyebileceğini öngörmek gerekir.
– CHP bu risk için neler yapmalı ya da ne yapıyor?
Biz Türkiye’nin ayrılamaz bütünlüğünün teminatıyız.
Türkiye’nin ayrılamaz bütünlüğünün biricik yolu her vatandaşa “Bu devlet benim devletim, ben bu devletin eşit vatandaşıyım” dedirtmektir.
– “Erdoğan’ın Öcalan çıkışından, Bahçeli’nin kayyımlardan haberi yoktu” deniyor, Cumhur İttifakı’nda bir ayrışma görüyor musunuz?
Kesinlikle iç içeler, asla farklı değiller. Zati Erdoğan, Bahçeli’nin kelamlarını sonuna kadar desteklediğini söz etti. Lakin bu kirli pazarlığa halkın olumsuz bakacağını gördükleri için bunun sözcülüğünü Bahçeli’ye yaptırıyorlar. Yandaş muharrirler da Erdoğan’ı sürecin dışındaymış üzere göstermek için harekete geçiyor.
Bu pazarlıkları birlikte yapmadan bu türlü bir yola çıkmazlar. Ortalarında bir uyuşmazlık olduğunu varsaymamız için yandaş kalemlerden diğer hiçbir bilgi yok elimizde. Şu haliyle sözcülük vazifesi daha çok Bahçeli’nin üzerinde ve burada tam bir işbirliği var.
– Neden Demirtaş değil de Öcalan?
Arzu ettiklerini Öcalan’dan alabileceklerini düşünüyorlar. Pazarlığı Öcalan’la yapıyorlar. Pazarlığın detaylarını bilemiyoruz fakat adil bir adalet sisteminin, hukuk devletinin, temel hak ve özgürlüğün genişletilmesinin olmadığı ortada. Erdoğan-Bahçeli ikilisinin asıl istediği, Erdoğan’ı dördüncü kere ve hatta ömrü boyunca cumhurbaşkanı seçtirecek bir anayasa değişikliği yapmak. Bu nedenle Öcalan’ı tercih ediyorlar.
– CHP’nin cumhurbaşkanı adayının bir an evvel İmamoğlu olarak açıklanmasını isteyenler var. Ne dersiniz?
Partilerin cumhurbaşkanı adaylarını nasıl belirleneceği anayasada açıkça yazıyor. Ancak biz yalnızca Meclis kümesinin bu türlü yaşamsal bir kararı vermesindense demokrasiden yana bir tavırla halkımızın, üyelerimizin, örgütlerimizin görüşünü almak ve Meclis kümesinin tercihini de bu görüşler doğrultusunda şekillendirmekten yanayız.
Tabi bunlar vakti geldiğinde yapılacak işler. Ölçümlerde potansiyel adaylarımızın Erdoğan’ı rahatlıkla yeneceği görünüyor. Bize düşen her bir adayımızı sakınmak, en çok oy alacak halde seçilmelerini sağlamak ve artlarına güçlü bir Meclis çoğunluğu koymak. Sayın İmamoğlu gibi en güçlü adaylarınızdan birinin hukuk dışı yollarla siyaset dışına itilme eforlarına da en sert ve kararlı halde karşı dururuz. Bize düşen budur.
– İsim fark etmeksizin adayı erken açıklamanın bir yararı olur mu?
İki belediye liderimizin ismi ön planda. Münasebetiyle adayı erken açıklamak, belediye başkanlığı misyonunu layıkıyla yapamayacağı formunda tenkitlere maruz kalma mümkünlüğünü ortaya çıkarır. Vaktinden erken bir açıklama, asli belediye başkanlığı işlevlerini tartışılır hale getirirse en büyük ziyanı adayımıza vermiş olabiliriz. Olabildiğince demokratik süreçleri işleten ve kesinlikle kazanmayı hedefleyen çok hassas bir süreci dikkatli bir halde yürütmek zorundayız.
– Başkan ziyaretleri nedeniyle Ekrem Bey’e yönelik tenkitlere yorumunuz nedir?
Seçilmiş belediye liderlerine dönük kayyım atamaları Belediyeler Birliği’ni birinci dereceden ilgilendiren bir husus. Belediye liderleri misyonundan alınıyor, meclis üyeleri fonksiyonsuz hale getiriliyor. Bu ortamda Belediyeler Birliği elbette ki taraftır. Maksat; olabilecek en geniş siyasi dayanağı almaktır. Asıl belediye liderleri misyondan alınırken Belediyeler Birliği’nin buna kayıtsız kalması sorgulanması gereken bir tavır olurdu.
– Olağanlaşma süreci bitti mi?
Biz olağanlaşma sürecini tanım ederken önderler düzeyinden başlayarak siyasetçilerin, bilhassa halkın temel sıkıntıları kelam konusu olduğunda, konuşabilmelerini, birbirlerine hakaret etmeden birbirlerini dinlemelerini, el sıkışabilmelerini kastettik. Hasebiyle olağanlaşma süreciyle yaşadığımız süreçlerin ortasında hiçbir bağlantı yok. Fakat başta Tayyip Erdoğan olmak üzere, bizim mahalleden de bilerek yahut bilmeyerek, olağanlaşma sürecini bir yumuşama süreci olarak takdim edenler, şimdiki sertleşen süreci “Acaba olağanlaşma ne olacak” diye okuyor. Ancak olağanlaşma öbür, sert muhalefet değişik bir şey. Biz olağanlaşma sürecinin içerisinde de en sert muhalefeti yaptık ve yapmaya da devam edeceğiz. Halkın iradesine her saldırdıklarında, her hukuksuzluklarında, her haksızlıklarında, CHP’nin en sert muhalefetiyle karşılaşacaklar. Fakat birebir vakitte olağanlaşma, yani minimum fiyat, emekli maaşı yahut çok temel Seyahat davası kelam konusu olduğunda elbette muhataplarımızla konuşmaktan çekinmeyiz.