T24 Haber Merkezi
Gazeteci, müellif Hasan Cemal, Suriye’de cihatçı örgüt HTŞ’nin Şam’ı ele geçirerek Esad idaresini devirmesinin akabinde yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin bu doğrultudaki tavrı, iktidarın reddettiği “Kürt sorununun” varlığı ve MHP lideri Devlet Bahçeli’nin “Öcalan” çıkışına ait olarak değerlendirmelerde bulundu.
“Türkiye burada oyunu nasıl oynayacak, yeni Suriye idaresi oyunu nasıl oynayacak bilmiyoruz lakin işaretler pek optimistlik verici değil” diyen Hasan Cemal, “Türkiye’nin de oynayabileceği olumlu roller var. Değerli olan Türkiye Kuzey Irak’ta ya da ırak Kürdistan’ında bir vakitler oynadığı olumsuz rolü kuzey Suriye’de tekrarlamasın” diye konuştu.
Öcalan’ın Suriye konusunda bir aktifliği olduğunu belirten ve bunun desteğini “Rojava’nın demokratik idarenin ideolojisini yapan Öcalan’dır” biçiminde açıklayan Hasan Cemal, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin “silahları bırakma ve umut hakkından faydalanma” daveti için “Bir umut var fakat Bahçeli’nin devlet ezberleri kolay kolay ortadan kalkmaz” dedi. Hasan Cemal, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’a seslenerek “Devlet ezberlerine çok bağlı kalınırsa bu iş yürümez” tabirini kullandı.
İktidarın reddettiği “Kürt sorununa” değinen Hasan Cemal, “Suriye’de Esad rejiminin gitmesi ve yeni periyot yanlışsız kullanılırsa Türkiye’de de Kürt sorununun tahlili yolunda bir açılım olur. Lakin bu devlet ezberleri şayet devam ederse orada da başarısız kalırız” görüşünü söz etti. Gazeteci Cemal, bahsettiği “devlet ezberi”ni “Kürt sorunu özünde yoktur terör sorunu vardır, Kürt sorunu değil güneydoğu sorunu kalkınma sorunu vardır, biz bu işi halledersek, bu ortada da elimizde silah PKK’yı ezersek bu iş biter” halinde açıkladı.
Hasan Cemal, “Biz şayet kendi Kürtlerimizle TC sonları içinde yaşayan Kürtler ile barış yoluna girersek barış yapabilirsek yalnızca kendi Kürtlerimizle değil bölge Kürtleriyle de barış yapabilirsek ve Türkiye’de demokrasiyi 4 başı mamur oturtabilirsek o vakit Kürtleriyle de barış yapmış bir Türkiye nüfuzunu bütün bölgeye yayar. Zira bölge Kürtlerinin de yüzü her vakit öncelikle Türkiye’ye dönük olmuştur. Türkiye hem kendi Kürtleriyle hem bizimle barış yapsın bu Türkiye’yi büyütür nüfuz alanını genişletir. Türkiye gerçek bir bölgesel güç o vakit olur” değerlendirmelerinde bulundu.
Hasan Cemal, Halk TV’de katıldığı “Yeni bİR Sabah” programında gazeteci İsmail Küçükkaya‘nın sorularını yanıtladı. Küçükkaya, Hasan Cemal’in son çıkan “Zamane Diktatörleri” kitabının açılış cümlesi “Eski vakitlerde askeri darbe günlükleri tutardım yıllar geçti sivil darbe günlükleri tutmaya başladım. Artık hepsinin ismi demokrasi günlükleri ve soruyorum hayat bizi şaşırtmaya devam edecek mi?” ile başladı. Küçükkaya ile gazeteci Cemal, Suriye’de yaşanan son gelişmelerden Türkiye’nin Suriye temaslarına; Bahçeli’nin Öcalan çıkışından iç siyasette gündemdeki kıymetli pek çok hususa değindi.
NE OLMUŞTU | Beşar Esad devrildi, HTŞ iktidarda; neler oluyor?
Hasan Cemal’in açıklamaları şöyle:
“Türkiye burada oyunu nasıl oynayacak, yeni Suriye idaresi oyunu nasıl oynayacak bilmiyoruz, lakin işaretler pek optimistlik verici değil”
Geçmişe baktığın vakit optimistlik vermiyor bu rol zira Erdoğan çok büyük yanlışlar yaptı Suriye’de bu kusurlar geldi göç olarak Türkiye’yi vurdu maalesef. Milyonlarca göçmen Türkiye’ye geldi. Bunları ağırladı. Bu da çok kıymetli bir şeydi. Kolay bir şey değildi. İnsani bir şeydi tıpkı vakitte. Lakin bütün bunlarla birlikte artık ne yapacağız. Türkiye’nin kendi siciline baktığı vakit Türkiye’nin birçok şeyi yanlış çıktı. Yıllar yılı Kuzey Irak dedik Irak’taki kırmızı çizgimiz federasyona karşıdır orası kuzey ıraktır falan derken geldiğimiz noktada IKBY’yi kabul ettik çok güzel bağlar kurduk. Artık buna misal bir kuzey Suriye sorunu doğabilir. Nasıl kuzey ırak vardır federe Kürt devleti yoktur diye bağırdık çağırdık sonunda bütün o kırmızı çizgiler yok olup gitti. (Küçükkaya: Gibisi bir senaryo Suriye için de kelam konusu olabilir mi?) Bu bir soru işareti. Türkiye burada oyunu nasıl oynayacak, yeni Suriye idaresi oyunu nasıl oynayacak bilmiyoruz. Fakat işaretler pek optimistlik verici değil. Fakat bu ortada Suriye’de başar Esad diktasının gitmesi çok uygun bir şey. Rusya ve İran’ın tesirlerinin yok olması güzel bir şey. Lakin bu demek değil ki barış ve herkesin birbiriyle saygılı birebir barış çatısı altında yaşayabilecekler mi sorusu da taşıyor.
“HTŞ daha ‘normale’ dönebilir diye düşünmek mümkün fakat mesela ufak ufak belirtiler var…”
(Küçükkaya: Ömer Çelik dedi ki ‘terör örgütü deyip çıkamayız içinden, birtakım değişikliklere gidildi’ dedi. Yasin Aktay da ‘bu Türkiye halkının zaferi diyor.’ Aslında söylediğiniz üzere Türkiye olumlu bir rol oynarsa aslında Orta Doğu’nun da mukadderatı değişebilir)
Ona katılıyorum. Türkiye’nin olumlu rolünün ne olacağı konusu; iki, Şam’daki HTŞ idaresi nasıl oluşacak nasıl bakacak bunlar şimdi aşikâr değil. Daha hala terör örgütü listesine. Çıktı çıkacak üzere lakin radikal İslamcı ülkeler örgütü kabul ediliyor. Lakin bunun bu türlü devam edecek mi etmeyebilir. HTŞ de daha olağana tırnak için dönebilir diye düşünmek mümkün. Lakin mesela ufak ufak belirtiler var geçenlerde Colani’nin huzuruna bayan gazeteciler de çıkıyor, bayan gazetecilerin başlarını kapattırıyor. Sanki bu devam edecek mi yoksa herkes kendi inancında kendi hayat biçiminde özgürdür karışmıyoruz diye bir idare mi kurulacak? O idare bütün farklılıkları kabul edecek mi etmeyecek mi?
“PKK eşittir YPG deyip geçemezsiniz”
Çok soru işareti var bu çerçevede Türkiye’nin de oynayabileceği olumlu roller var. Değerli olan Türkiye Kuzey Irak’ta ya da ırak Kürdistan’ında bir vakitler oynadığı olumsuz rolü kuzey Suriye’de tekrarlamasın. Kuzey Suriye dediğim vakit kuzey Suriye birebir vakitte Irak Kürdistanı’dır başka ismi da Rojava’dır. Batı Kürdistan’dır orası. Ve burada çoğunluğu Kürtler, Araplar, Sünnisi hepsi var. Ama Türkiye Kürtleri ile Irak Kürtleri akrabadır. Birinci Dünya Savaşı sonrasında yapay yapay bir hudut çekmiştir Avrupa emperyalizmi. Suriye sonu da ortasından ikiye ayrılmıştır. Ve bu iki tarafın Kürtleri akrabadır. Burada da PKK Kuzey Suriye’de Kobani’de örgütlenmiştir Öcalan tarafından. PKK saflarında ölen 5 binin üzerinde Suriye Kürdü vardır. PKK’nın askeri önderleri içinde çok değerli Suriyeli Kürtler vardır. Burada da PKK eşittir YPG deyip geçemezsiniz.
“Esad rejimi YPG/PYD’nin Kuzey Suriye’de yerleşmesine yeşil ışık yaktı”
(Küçükkaya: Devletimizin üst seviye bir yetkilisiyle görüştüm “Amerikalılar bizden PKK terör örgütü ile Suriyeli Kürtleri birbirinden ayırmamızı ve buna nazaran siyaset kurmamızı bekliyorlar” demişti. Bu yapılabilir bir şey mi?)
Hem yapılabilir hem de kolay bir şey değil. Bun ikisini birbirinden tümüyle ayırmak mümkün değil. Bu ikisi büsbütün bir mi tıpkı kanıda değilim. Ancak iç içelikleri çok açık. Ben en son 2014 yılında oralarda dolaştım bizim sevgili Nevşin Mengü’nün içeriye atılmasına yol açan Salim Müslim’le görüşmüştüm. Bütün gördüğümüz şudur bir yerde Suriye Kürtleri ile Türkiye Kürtleri ortasına bıçak üzere hudut çizemezsiniz. Bunun üzere oradaki örgütlenme YPG eşittir PKK diyerek onları da birbiriyle tümüyle birbirinden ayıramazsınız: ancak bu ikisi bir midir? Hayır. YPG/PYD’y Rojava’ya 2011-2012’den itibaren hakim oldular. Ve burada PKK’nın çok değerli bir rolü oldu ve bu Mesut Barzani bana şahsen demişti ki, ‘Biraz şaşkınlıkla karşıladık, nasıl oldu da PKK buraya bu kadar çabuk hakim oldu ve YPG ile ittifak kurdu.’ Bu neden kıymetli? Kıymeti şu; kolay kolay bu ikisini birbirinden ayırmak sıkıntı ancak dün akşam dikkat ettim Ömer Çelik de söyledi YPG/PYD’nin eski gücü galiba olmayabilir. Neden dersen, kıymetli olan Rusya’nın çekilmiş olması ve Esad’ın gitmesi. Zira Esad rejimi YPG/PYD’nin Kuzey Suriye’de yerleşmesine yeşil ışık yaktı. Esad’ın gittiği ortamda eski güçleri olmayabilir.
“Rojava’nın demokratik idarenin ideolojisini yapan Öcalan’dır”
(Küçükkaya: Şu olabilir mi? PKK terör örgütünün kurucusu Öcalan İmralı’da onun Suriye konusunda bir aktifliği var deniliyor. Onu bir anlatabilir misiniz?)
2014 yılında huduttan Suriye’ye Rojava’ya girdiğim andan itibaren başımı nereye çevirsem Öcalan fotoğrafları gördüm, şaşırdım bu kadarını beklemiyordum. Her adımda da nedir bu dediğim vakit bizim Rojava’nın buradaki demokratik idarenin ideolojisini yapan Öcalan’dır dediler. Kıymeti de dediğim üzere Kobani’de PKK’yı örgütlemiş olması birinci sefer PKK örgütü oralarda çıktı.
“Bahçeli’nin çıkışıyla bir umut var ancak Bahçeli’nin devlet ezberleri kolay kolay ortadan kalkmaz”
(Küçükkaya: Bahçeli’nin yaptığı çıkış, aldığı inisiyatif hakikat sonuçlanabilir, şayet âlâ kullanılırsa?)
O bardağın boş tarafıyla ilgili söyleyeceğim şeyler var. Şayet hakikat kullanılırsa Suriye’de Esad rejiminin gitmesi ve yeni devir gerçek kullanılırsa Türkiye’de de Kürt probleminin tahlili yolunda bir açılım olur. Lakin nasıl kullanılır? Dünkü yazımda T24’te çok detaylı anlatmaya çalıştım. Bizim devlet ezberlerimiz var. Bu devlet ezberleri şayet devam ederse orada da başarısız kalırız. Hakikaten Kürt sıkıntısında tahlil süreci 2013’te çöktü. Neden çöktü? Onu da düşünmek lazım. Tekrar bugün bir umut var mı Bahçeli’nin çıkışıyla birlikte? Var doğal, hayır diyemem. Bir umut kapısını araladı fakat, epey de aması var. Aması da bu hükümet bu türlü bir açılımı ne kadar yapabilir? Devlet ezberi çıkışı bir manada ezberi bozucu nitelik taşıyor fakat Bahçeli’nin devlet ezberleri kolay kolay ortadan kalkmaz.
“Kürtleriyle de barış yapmış bir Türkiye nüfuzunu bütün bölgeye yayar”
Biz şayet kendi Kürtlerimizle TC sonları içinde yaşayan Kürtler ile barış yoluna girersek barış yapabilirsek yalnızca kendi Kürtlerimizle değil bölge Kürtleriyle de barış yapabilirsek ve Türkiye’de demokrasiyi 4 başı mamur oturtabilirsek o vakit Kürtleriyle de barış yapmış bir Türkiye nüfuzunu bütün bölgeye yayar. Zira bölge Kürtlerinin de yüzü her vakit öncelikle Türkiye’ye dönük olmuştur. Ben Kürt başkanlardan Barzani olsun, Talabani olsun, birebir vakitte Salim Müslim ve öbür Kürt önderlerden de duyduğum, Türkiye Avrupa Birliği’ne üye olsun, bu türlü bir Türkiye hem kendi Kürtleriyle hem bizimle barış yapsın bu Türkiye’yi büyütür nüfuz alanını genişletir. Türkiye gerçek bir bölgesel güç o vakit olur.
Hakan Fidan’a davet: Devlet ezberlerine çok bağlı kalınırsa bu iş yürümez
Hakan Fidan’da da devlet ezberlerinin izi var. O devlet ezberleri bizim 100 yıl evvel cumhuriyetin kuruluşuna masraf. Bu olağan fakat şayet o ezberleri bir yerde kıramazsınız Türkiye’de demokrasiydi hukuk devleti kurma yolunca tökezlersiniz. Türkiye daima bu tökezlemeyi yaşadı. Bütün tarihi boyunca bu var, daima korktuk. Erdoğan’a baki Erdoğan’ı ben 2000’li yılların başlarında bilhassa Kürt açılımı ve AB açılımları konusunda destekledim o yüzden de oldukça eleştirildim. Lakin değerli değil o devir yaptığı şeyler kıymetliydi. İmralı’da askerin monopolünden çıkarıyor Öcalan’ı devlet hükümet görüşmeye başlıyor kendi temsilcisini, Hakan Fidan o vakitler başbakanlık müsteşar yardımcısıydı aldı onu ÖSO’ya gönderdi PKK2nın karşısına oturttu. Sabri Ok’un karşısına oturttu. O vakit Hakan Fidan çok değerli bir laf etmiştir, Sabri Ok’a dönüp demiştir ki “FKÖ (Filistin Kurtuluş Örgütü) silah bıraktı siyaseten daha güçlendi, BM’ye kadar kabul edildi, silah bırakmanın kıymetli çok” dedi. Hakan Fidana demek istediğin, devlet ezberlerine çok bağlı kalınca bu iş çok yürümüyor. Son yazımda üstü kapalı bir tenkit getirdim. Yanlışsız laflar ettikten sonra YP eşittir PKK eşittir terör diyor. Bu da bir devlet ezberi. PKK’da terör yok mu var, daniskası var şiddet var, lakin yalnızca bu değil PKK’yı yok sayarsan yol alamazsın bu sefer. İsrail’in kuruluşunda terörün dik alası var, devlet o denli kurulmuştur vaktinde.
“Bu devlet ezberleriyle Kürt sorunu Türkiye’de derinleşti gitti”
(Küçükkaya: Erdoğan’ı ne vakit eleştirmeye başladınız, Erdoğan nasıl bir kırılmaya gitti?)
Erdoğan’la ben İBB başkanı olmadan önce de bir dostluk kurulmaya başlamıştı sonra devam etti. Temel şeyim başbakan olurken seçimi kazandığı vakit alakam şey oldu. Orada kendisine Nilgün Cerrahoğlu’na bir demeç vermişti 1993’te demokrasi bir orta istasyondur o orta istasyona gelince iner gideriz diye. Demokrasiyi bir araç üzere gören bir demeçti. Ben bunu çok ağır eleştirdim. 2002’de de seçim kazandı, o vakit da dedim ki ‘bundan sonra bunu unutmayacağım lakin atacağı adımalar bakacağım. Şayet olumlu adımlar atarsa destekleyeceğim.’ Hakikaten AB’den tarih almak için attığı demokratikleşme adımları daha evvelki hükümetin yaptığı programı destekliyor olması. Daha değerlisi 2005 yılında Diyarbakır’a gitti, TC başbakanı olarak sorunun ismini koydu, ‘Kürt sorunu’ dedi. Bu bir birinciydi o vakit. Kürt sorunu bizim de sıkıntımızdır, devletimiz bu bahiste yanılgılar yapmıştır, bunları düzeltmeliyiz’ demişti. Bunlar o devir kabuk kırıcı konuşmalardı. Fakat bu konuşmaları yapan Erdoğan birkaç gün sonra bir uçakta ortalarında Cengiz Çandar’ın da bulunduğu 4-5 kişilik bir gazeteci gurubunda ‘ya yanılgı ettim Kürt sorunu demeseydim keşke’ dedi. Bizim başımızda kocaman bir soru işareti düştü. Ya bu Erdoğan sanki sahiden yüreğinde başında hissediyor mu yoksa siyasi bir hareket olarak mı görüyor diye. Demirel de ‘Kürt realitesi’ demişti, ortalık birbirine girdi. Sonraki akşam yemek yiyoruz Erdal İnönü bana eğildi dedi ki ‘Hasan Cemal bu ‘Kürt Realitesi’nin altını çiz bu son baht olabilir’ dedi. Hakikaten Demirel Kürt realitesi lafını unuttu, eski tas eski hamam devam ettik gittik. Erdoğan da bir yerde hakikat adımlar attı sonra baktı ki bu bana oy getirmiyor ve Dolmabahçe protokolünü falan unuttu itti. 2015 yılında haziran ayında seçimler yapıldı 9 puan gerisine düştü. Bir cayırtı koptu, kan döküldü, terörle çaba dendi, 9 ay sonra bir seçim, sonra o kaybettiği puanı geri aldı. Söylemek istediğim şu, devlet ezberleri son analizde daima ağır bastı. Devlet ezberi de ‘Kürt sorunu özünde yoktur terör sorunu vardır Kürt sorunu değil güneydoğu sorunu kalkınma sorunu vardır biz bu işi halledersek, bu ortada da elimizde silah PKK’yı ezersek bu iş biter.’ Lakin bu iş bitmedi. Bu devlet ezberleriyle Kürt sorunu Türkiye’de derinleşti gitti. Bu Kürt sorunu hala burada duruyor, Türkiye’nin önünü tıkıyor.
Demirtaş-Öcalan meselesi
(Demirtaş-Öcalan meselesi) Birtakım oyuncular var. Kürt siyasetinde de. PKK’da da. Bunların içinde en değerlisi Öcalan, nereye gitsen Öcalan öne çıkar zira Öcalan PKK’yı kuran örgütleyen ve Kürt kitlelerini de Kürt problemine angaje eden bir önder.
Kürtler, eşkıya da olsa devletle çatışan, arbede eden güçlerin gerisinde toplanmışlardır. Kürt hareketinde entelektüeller vardır lakin hiçbiri elde silah dağa çıkan Öcalan kadar tesirli olamamıştır. Bu bir Türkiye devletinin ezberlerinin baştan itibaren yaptığı bu jandarma başak türlü bir şeydir.
Bahçeli’nin çıkıp Öcalan geçsin konuşsun örgüt silah bıraksın demiş olması elbette kıymetli lakin ben bunu birinci duyduğumda içimden ‘hadi canım sen de’’ demek geldi. Neden? Zira bunu söyleyen Devlet Bahçeli.
“İmamoğlu’nun eleştirilecek şeylerini görebiliyorum lakin artıları ağır basıyor”
(Küçükkaya: İmamoğlu nasıl?)
Her gazeteci üzere eleştirilecek şeylerini görebiliyorum lakin artıları ağır basıyor. Sevapları ağır basıyor. Değerli bir önder adayı olarak görüyorum. Yolu açık olsun diyorum o yüzden de. Mansur Yavaş da değerli. Lakin İmamoğlu daha ön plana çıkıyor.