İsrail Başbakanı Yair Lapid, ABD idaresine “İran’ın nükleer programına ait muahedeyi son dakikada bile olsa imzalamaması” tarafında davet yaparak, muahedenin İran’ın “cebine 250 milyar dolar koyacağı ve Tahran’ın kısıtlama olmaksızın yalnızca iki yıl içinde santrifüj geliştirmesine, kurmasına ve çalıştırmasına imkan sağlayacağını” belirtti.
İsrail hükümetinden yapılan yazılı açıklamaya nazaran Lapid, İran’ın nükleer programına ait memleketler arası aktörlerin müzakere ettiği mutabakat için müttefiki ABD’ye seslendi.
ABD idaresinden “İran’ın nükleer programına ait muahedeyi son dakikada bile olsa imzalamamasını” talep eden Lapid, “Bu mutabakat İran terör idaresi ve bölgedeki uzantılarının ceplerine çeyrek trilyon dolar koyacak. Birebir vakitte, İran’ın yalnızca iki yıl içinde santrifüj geliştirip, kurması ve çalıştırmasına imkan sağlayacak.” tabirlerini kullandı.
Lapid, son bir yıl boyunca “anlaşma çok yakınken bile” Beyaz Saray’daki muhataplarını İran’ın taleplerine “boyun eğmemeye ikna ettiklerini” ve durumun bu formda devam etmesini umduklarını belirtti.
İsrail’in bu muahedeye taraf olmadığını vurgulayan Lapid, ülkesinin mutabakattan doğan hiçbir kısıtlamaya muhatap olmadığını ve “İran’ın nükleer programının engellenmesi için her türlü aracı devreye sokacaklarını” kaydetti.
İran’ın nükleer programını en yüksek ulusal güvenlik tehditleri ortasında sayan İsrail, 2015’te olduğu üzere Tahran’ın nükleer programına ait muahedeye başından itibaren karşı çıkıyor.
NÜKLEER MUAHEDE VE MÜZAKERE SÜRECİ
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir muahede imzalanmıştı.
Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de muahededen tek taraflı çekilerek İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve yine yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin mutabakata dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliğinin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken, müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak muahede metni sonrasında taraflar kesin muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde en son yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin yanıtını beklediklerini açıklamıştı.
İran’ın karşılığını “makul” olarak niteleyen AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, bugün bahisle ilgili açıklamasında, ABD’den olumlu cevap gelmesi halinde bu hafta sonu İran ile nükleer mutabakata varılabileceğini söylemişti. (AA)